Mavzu: bolalarda fazoviy tasavvurlarni shakllantirish

Tevarak- atrofda fazoda mo’ljal olish. Narsalarni so’ng kul bilan chapdan so’nggaqarabterish ko’nikmasini mustakkamlash.
U yoki bu predmetning o’ziga nisbatan joylashuvini so’z bilan ifodalashni urgatish (oldimda - stol, orqamda - shkaf, pastda - pol, yuqorida - ship, so’ng tomonimda - deraza, chap tomonimda - eshik, shkaf - uzoqda, stul - yaqinda ).
Bolalarga berilgan yo’nalishda (oldinga-orqaga, so’ngga-chapga) karakat kilishni urgatish.
Tevarak- atrofda fazoda mo’ljal olish bo’yicha ishlash bir necha yo’nalishda utkaziladi. Eng oldin amaliy tajriba takomillashtiriladi. Bolalar bu yosh davrida ancha mustakil bulib kolishadi, o’yinchoqlar saklanadigan joyni bilishadi, urnatilgan tartibga amal kilishadi. O’rta guruhda ular oshxonada navbatchilik vazifalarini bajarishga urgatiladi, o’quv yilining ikkinchi yarmidan boshlab esa, materialni mashg’ulotga tayyorlash urgatiladi. Navbatchilarning vazifalarini bajarish stoldagi idishlar, o’quv ashyolarining fazoviy joylashuvlarini o’zlashtirish bilan boglik. Bolalar endi binoda va bolalar bogchasi uchastkasida erkinrok mo’ljal oladilar. Masalan, boshqa
guruhlar, musiqa zali, tibbiyot xonasi kaerda joylashganini, ularga kanday borishni biladilar. Bularning hammasi atrofni urab olgan fazoda katta qiziqish bilan mo’ljal olishdan darak beradi. Pedagogik ishning ushbu yo’nalishi keyingi yosh guruhlarida asosan bolalar bilan kundalik muloqotlarda, ya’ni ukishdan tashkari vaqtda ham keng joriy kilinadi.
O’rta guruhda o’quv faoliyatini tashkil kilish jarayonida tarbiyachi boshqa masalalarni ham xal qiladi: 1) fazo haqidagi dastlabki bilimlarni
mustahkamlaydi, ularni kengaytiradi va teranlashtiradi, yangi ma’lumotlar beradi; 2) olingan bilimlarni uyinlarda, dasto’rning boshqa bulimlariga bagishlangan mashg’ulotlarda har xil xayotiy situatsiyalarda kullashga urgatadi. «Bolajon» dasturining «Tevarak- atrofda mo’ljal olish bulimiga mos ravishda tarbiyachi bolalarga o’ziga nisbatan yo’nalishni aniqdashni, berilgan yo’nalishda harakat kilishni (oldiga-orqaga, yuqoriga-pastga, so’ngga-chapga), o’ziga nisbatan buyumlarning holatini so’zlar bilan tushuntiradi.
Ammo oldin bolaga nisbatan qarama-qarshi yo’nalishda to’rgan, ya’ni oldida-orqasida, so’ngda-chapda to’rgan 1-2 ta o’yinchoqni, buyumlar joylashuvini aniqlash-ga doir topshiriq beriladi. O’yinchoqlar yoki kandaydir buyumlar soni asta-sekin 4 taga yetkaziladi. Dastlabki vaqtlarda buyumlarni boladan uncha uzoqmas masofaga (uning yoniga) joylashtirish ma’kul. Keyinchalik masofani kattalashtirib borish kerak. Tarbiyachining topshirigiga binoan, bola xonaning ma’lum bir joyiga turadi va o’z oldida, chapida va so’ngida kanday buyumlar to’rganini aytadi. SHundan keyin tarbiyachi boladan so’ngga (chapga) turilishini va yana kanday buyumlar undan qaysi yo’nalishda to’rganligini aytishni suraydi.
Fazoda (“Top-chi, bunda nima bor?”, “Biling-chi, nima o’zgaribdi?” tipidagi) mo’ljal olishga doir mashqlar uyin harakteriga ega bulishi kerak.