Mavzu: Davr xarajatlari auditi

Davr xarajatlari auditini natijalarini rasmiylashtirish

Davr xarajatlari auditi to‘g‘ri tashkil etilishi, davr xarajatlari auditi o‘tkazishga zamin bo‘ladi. Davr xarajatlari auditini o‘tkazishdan maqsad ushbu turdagi xarajatlar xisobini yuritishning meyoriy xujjatlari talablariga muvofiqligini aniqlashdan iboratdir.

Davr xarajatlari auditini takomillashtirish bugungi kunda dolzarbligi kundan-kunga ortib bormoqda. Ma'lumki, korxonalar xarajatlar xisobini olib borishda Nizomga hamda Moliya Vazirligi va Soliq Qo‘mitasi yo‘riqnomalariga asoslanadi. Shundan kelib chiqib, korxona xarajatlarini, xususan davr xarajatlarini audit qilishda yuqoridagi meyoriy xujjatlarga asoslanib tekshiradi.

Xozirda ko‘pgina korxonalar davr xarajatlarining mal'um xarajat turlari soliq solinadigan bazaga kiritilishi, ba'zilari kiritilmasligi ustida qiyinchiliklarga duch kelishadi. Shuningdek, davr xarajatlarning 9430-xisobraqamida “Boshqa operasion xarajatlar” da xarajatlarining har xil turdagilarining mavjudligi va ularning mal'um bir tartibga solinmaganligidan kamchiliklarga yo‘l qo‘yadilar.

Bundan kelib chiqib, korxonalarda ushbu xarajatlarni mal'um bir tartibga solish maqsadida quyidagi analitik schyotlarni ochishni taklif etardi:

• a) maslaxat va axborot xizmatlari xarajatlari;
• b) kadrlar tayyorlash va ularni qayta tayyorlash;
• v) kompensasiya va rag‘batlantirish tusidagi xarajatlar;
• g) bank va depozitariy xizmatlari xarajatlari;
• d) boshqa xarajatlar;

Davr xarajatlari audit qilganda auditorning ishning oson davom etishi maqsadida auditorlik tanlash usulini qo‘llaydi. Auditorlik tanlash bu o‘rganilishi lozim bo‘lgan to‘plamdan zaruriy miqdordagi birliklarning maxsus usullar bilan tanlab olinishi va ularning butun to‘plamga tarqatilishi tushuniladi. Auditorlik tanlash auditorlik ishi texnologiyasi, auditorlik isbotlarini to‘plash usullari, buxgalteriya hisobi tizimi va ichki nazorat tizimi bilan bog‘liq.

Davr xarajatlari audit qilganda auditorning ishning oson davom etishi maqsadida auditorlik tanlash usulini qo‘llaydi. Auditorlik tanlash bu o‘rganilishi lozim bo‘lgan to‘plamdan zaruriy miqdordagi birliklarning maxsus usullar bilan tanlab olinishi va ularning butun to‘plamga tarqatilishi tushuniladi. Auditorlik tanlash auditorlik ishi texnologiyasi, auditorlik isbotlarini to‘plash usullari, buxgalteriya hisobi tizimi va ichki nazorat tizimi bilan bog‘liq.