Mavzu: Falsafa fanining predmeti va uning pedagoglar uchun nazariy va amaliy axamiyati. Reja

kategoriya - lotin tilidan olingan bo‘lib, hukm, ta’rif degan ma’noni bildiradi. axloqiy kategoriyalar ob’ektiv shuning bilan birga sub’ektiv xarakterga ega. etikada qo‘llaniladigan kategoriyalarning ko‘pchiligi qutbiy (qarama-qarshi) xarakterga ega. masalan, yaxshilik va yomonlik, vijdon va vijdonsizlik, axloq va axloqsizlik va boshqalar.
etikaning asosiy kategoriyalari: yaxshilik, adolat, burch, vijdon,hayotning ma’nosi.
adolat deb-kishilar o‘rtasidagi munosabatlarda tenglikni, to‘g‘rilikni, haqiqatni, haqqoniylikni, poklikni ifodalovchi hatti-harakatlarnig jamiga aytiladi.
burch – shaxsning jamiyat va kishilarga nisbatan
vijdon –insonni o‘z hulqining muayyan ahloq normalari nuqtai nazaridan turib ahloqiy baholashi va nazorat qilishi, o‘z hatti harakatlarini va bu hatti harakatlarga bog‘liq bo‘lgan his tuyg‘ularni, kechinmalarni o‘zi tahlil qilishidir.
axloqiy tamoyillar (prinsp)lar xam deb yuritiladi.. prinsp lotin tilidan olingan bo‘lib “asos” degan ma’noni anglatadi. axloqiy prisplarda axloqiy talab bir muncha umumiy tarzda ifodalanadi.
etikaning quyidagi asosiy tamoyillari mavjud: mehnatsevarlik, insonparvarlik, vatanparvarlik, millatparvarlik, fidoiylik, ziyolilik, tinchlikparvarlik, jo‘mardlik.
axloqiy me’yorlar (normalar). norma lotin tilidan olingan bo‘lib “na’muna”, “me’yor” degan ma’nolarni bildiradi. axloqiy prinsplar singari axloq normalari inson hulqini belgilab beradi. agar prisp umumlashgan ahloqiy tushunchalar bo‘lsa normalar ularni konkretlashtirishga xizmat qiladi.
etikaning ijobiy va salbiy me’yor (norma)lari bor:

• 
  ijobiy normalarga: xushmomilalik, shirinsuxanlik, rostgo‘ylik, kamtarlik, xalollik.
  
• 
  salbiy normalarga: g‘iybatchilik, yolg‘onchilik, qallblik, xiyonatchilik, baxillik, xudbinlik v.x.k
  

3.. Estetika atamani birinchi bor fanga buyuk olmon faylasufi a.baumgarten (1714-1782) o`zining “poetik asarning ba`zi bir masalalari tog`risdagi mulohazalar” asarida kiritgan. a.baumgarten estetikani hissiy idrok etish nazariyasi sifatida ilgari surdi.

estetika yunoncha aisthetikos– so`zidan «estetika» (olmoncha «estetik»- iborasidan olingan bo`lib, “his qilish”, “sezish”, “his etiladigan”, “his qilinadigan” singari ma`nolarni anglatadi

estetika fanining predmetini – go’zallikning mohiyati va o’zgarib boorish qonuniyati tashkil qiladi.

estetikaning falfafiy fan sifatida mohiyati quyidagilardan iborat:
estetikaning amaliy ahamiyati va vazifalari:

• 
  tarbiya jarayonlarini takomillashtirishda;
  
• 
  go‘zallikka munosabatni to‘g‘ri yo‘naltirishda;
  
• 
  chinakam san’at asarini saviyasi past asarlardan ajrata olishda;
  
• 
  san’at, nafosat, go‘zallikni xalq orasida targ‘ib qiladigan hodimlar va rahbarlar faoliyatini yo‘lga qo‘yishda;
  
• 
  dizaynchi-injenerlar, atrof-muhitni go‘zallashtirish bilan shug‘ullanadigan mutaxassislarning ish faoliyatida;
  
• 
  yuksak did egasi va farosatli bo‘lishning inson kamolotidagi zaruriyatini tushuntirib berishda
  

estetik tafakkur taraqqiyotining asosiy bosqichlari
1.qadimgi dunyo estetikasi
2. o`rta asrlar estetikasi
3. yangi davr estetikasi
4.eng yangi davr estetikasi

•