Mavzu: Falsafa fanining predmeti va uning pedagoglar uchun nazariy va amaliy axamiyati. Reja

Somir: muhrlar, rasmlar, releflardagi tasvirlar, tosh o‘ymakorligi, haykaltaroshlik, badiiy adabiyot, sayyor aktyorlar truppasi

Bobilon: diniy-falsafiy dostonlar muhim ahamiyatga ega. ulardagi asosiy g‘oya hayot va mamot o‘rtasidagi kurashdan iborat.

Misr: sopol idishlar, me’morlik, haykaltaroshlik, so‘z san’ati, qissalar, ertaklar, teatr tomoshalari

Avesto: «got»lardagi go‘zallik haqidagi tasavvur ilohiy nuqtai-nazardan adllikka, mezoniylikka, mutanosiblikka, ya’ni uyg‘unlik tushunchasining ilk ibtidoiy ko‘rinishlariga borib taqaladi. so‘zni muqaddaslashtirish, fikr-so‘z-a’mol uchligi, tabiatga muhabbat, atrof-muhit go‘zalligiga e’tibor

Hindiston: rigveda (she’riy matn)da so‘z, nur nafosati alohida o‘rin tutadi. uponishad (davra olmoq, sirli bilim, yashirin bilim, “braxman haqidagi ta’limot”)larda musiqa, qo‘shiq, raqs, me’morlik va tasviriy san’at taraqqiy topgan. nur ramzi, nur nafosati - vedalar va upanishadlardagi nafosatli ibtidolar, g‘oyalar qadimgi hind dostonlari «mahobxarat» va «ramayana» badiiyati hamda nafosatiga sezilarli ta’sir ko‘rsatdi.

Xitoy: shitszin («qo‘shiqlar kitobi»), ieroglif (belgilar odamlarning reallikka nafosatli munosabatini belgilagan). daochilik yo‘nalishi (fazo (kosmos) va tabiatning azaliy va abadiy go‘zalligi), konfutsiychilik yo‘nalishi (xulqiy go‘zallik muammosini o‘rtaga tashlaydi).

O`RTA ASRLAR ESTETIKASI

1. 
   O`rta asrlar estetikasi (Forobiy, Ibn Sino, Imom G`azzoliy, Xitoy, Yaponiya).
   
2. 
   Umumjahoniy dinlarning san`at bilan hamkorligi.
   

. estetikaning asosiy kategoriyalari quyidagilar:
- go‘zallik;
- ulug‘vorlik:
- fojeaviylik;
- kulgulilik.
estetik faoliyat go‘zallikni anglash va yaratishga qaratilgan, anglangan faoliyatdir. mazkur faoliyat jarayonida, nafaqat insonning ma’naviy ehtiyojlari qondiriladi, balki yangi yestetik ehtiyojlar ham yuzaga keladi. estetik faoliyat ko‘p qirrali bo‘lib, go‘zallikni yaratish jarayonida ham qamrab oladi.
odatda, go‘zallik ikki omil asosida yuzaga keladi. bular: inson tafakkuri va mehnatining mahsuli natijasida yaratiladigan go‘zallik; inson tafakkuridan tashqarida, insonga bog‘liq bo‘lmagan xolda yuzaga keladigan go‘zallik. birinchidan ayl, ruh va xissiyot ustuvor bolsa, ikkinchidan makon va zamon muhim o‘rin egallaydi.
go‘zallik - bu asossiy estetik kategoriya bo‘lib, uni idrok etish qobiliyati esa estetik sub’ektning asosiy qismidir. bu xususiyat ustetik ong va uning qismlariga ham taalluqlidir. estetik his – tuyg‘u, yeng avvalo, go‘zallikni xis yetish jarayonini anglatadi.
go‘zallikning 5 sharti mavjud:
1. me’yor;
2.predmetning;
3. ranglarning uyg‘unligi;
4. estetik formada ekanligi
Ulug‘vorlik – so‘zsiz buyuk, salmog‘i bo‘yiyaa ulkan narsalar. ulug‘vorlik amaliyotda qo‘llaniladigan estetik tushshunchadir. Ulug‘vorlik ko‘lami go‘zallik ko‘lamidek cheksizdir.
Fojeaviylik – hayotda og‘ir baxtsiz, ko‘pincha o‘lim bilan tuyg‘udan xodisalarni ifoda etadi. aristotel o‘z davridayoq foje aviylik ko‘p kishilarda achinish ruhini uyg‘otadi, ularni dahshatga soladi va katarsis (ruhiy musaffolik) bilan tugaydi.
Kulgulilik – fojeaviylikdan farq qilib insonlarda nomunosib xarakatlar, qusurlar shuningdek kishilarning ijtimoiy hayoti va turmushdagi salbiy holatlar ustidan kuladi.
San’at voqelikni badiiy timsollar vositasi bilan olamni itdrok etish yoki aks ettirishni anglatadi
San’at 3 muhim funksiyani bajaradi.
1.voqelikni bilish
2. estetik ehtiyoj va didni qondirish
3.siyosiy va axloqiy jihatdan tarbiyalash
san’at turlari:

• 
  makon san’ti (rassoachilik, xaykaltaroshlik);
  
• 
  vaqt sana’ti (musiqa, badiiy adabiyot);
  
• 
  vaqt makon san’tiga (sirk, opera, teatr, kino)
  

San’atning xilma-xil turlarga bo‘linishga sabab sa’natning bir turi voqelikni to‘la ifodalab bera olmaydi. ularning har biri mustaqil va oziga xos va betakror bo‘lib, voqelikning muayyan bir tomonini bevosita aks ettiradi. o‘sha san’at turi u yoki bu insoniy xis tuyg‘ularni ifodalashda boshqa turlarga nisbatan ustivor o‘rin egallaydi va ayni paytda muayyan cheklanganlik xususiyatiga ega