Frazeologik antonimiya.
Zid ma’noli antonimlar bir-biriga teskari tushunchani ifodalaydi. Misollar:
[ko‘ngli joyiga tushdi] – [yuragiga g‘ulg‘ula tushdi];
[qoni qaynadi] – [og‘zi qulog‘iga yetdi].
Frazeologik antonimiya - ko‘ngli joyiga tushdi;
- qoni qaynadi;
- ko‘kka ko‘tardi;
- tegirmondan butun chiqadi.
- yuragiga g‘ulg‘ula tushdi;
- og‘zi qulog‘iga yetdi;
- yerga urdi;
- ammamning buzog‘i.
Frazeologik omonimiya.
Frazeologizmlar omonimik munosabatda ham bo‘lishi mumkin. Misollar:
[so‘z bermoq I] (“va’da bermoq”),
[so‘z bermoq II] (“gapirishga ruxsat bermoq”);
[boshga ko‘tarmoq I] -“ardoqlamoq”, [boshga ko‘tarmoq II] “to‘polon qilmoq”;
[qo‘l ko‘tarmoq I]-“ovoz bermoq”, [qo‘l ko‘tarmoq II] (“urmoq”).
- so‘z bermoq;
- boshga ko‘tarmoq;
- qo‘l ko‘tarmoq;
- ko‘z yummoq.
Iboralar ba’zan so‘z birikmasi bilan omonim bo‘lishi mumkin. Aziz tezda ariqning boshiga yetdi. Aziz oxiri kuydirib, onasining boshiga yetdi. - Арзимаган пашшадай гап сизларга филдай ваҳимали бўлиб етиб борганга ўхшайди. (Т.Малик); Сизга бир сўзни айтиб ҳам бўлмайди, - деб кулди Султонали, - игнани туядек, хасни харидек кўрасиз. (А.Қодирий); «Лозим бўлса игнанинг тешигидан туяни ҳам ўтказиб юбора оламан», деб катта кетувчи «қози» хўжайиннинг феъли айниб турганини фаҳмлаб, … барча эҳтиромини таъзим орқали изҳор эта қолди. (Т.Малик); Шундан кейин Қосим лайлак иккала мингбоши тўғрисидаги фикрини бирига беш қўшиб айтиб берди. (Чўлпон).
TOPSHIRIQ 1. Dialektal frazeologizmlarga 5 ta misol toping! 2. Frazeologik sinonimiyaga frazemaning qaysi semasi kengayadi?
Do'stlaringiz bilan baham: |
