- yuragiga g‘ulg‘ula tushdi;
- og‘zi qulog‘iga yetdi;
- yerga urdi;
- ammamning buzog‘i.
- ko‘ngli joyiga tushdi;
- qoni qaynadi;
- ko‘kka ko‘tardi;
- tegirmondan butun chiqadi.
- so‘z bermoq;
- boshga ko‘tarmoq;
- qo‘l ko‘tarmoq;
- ko‘z yummoq.
Iboralar ba’zan so‘z birikmasi bilan omonim bo‘lishi mumkin. Aziz tezda ariqning boshiga yetdi. Aziz oxiri kuydirib, onasining boshiga yetdi. - Fe’l turkumiga mansub frazeologizmlar: me’dasiga tegmoq, yaxshi ko‘rmoq, holdan toymoq, sabr kosasi to‘lmoq, tepa sochi tikka bo‘lmoq, og‘ziga talqon solmoq, podadan oldin chang chiqarmoq.
- Sifat turkumiga mansub frazeologizm: ko‘ngli bo‘sh, rangi sovuq, yuragi toza, avzoyi bejo, dili siyoh, kayfi buzuq.
- Ravish turkumiga mansub frazeologizm: ipidan-ignasigacha, ikki dunyoda ham, miridan-sirigacha, ha-hu deguncha.
- Арзимаган пашшадай гап сизларга филдай ваҳимали бўлиб етиб борганга ўхшайди. (Т.Малик); Сизга бир сўзни айтиб ҳам бўлмайди, - деб кулди Султонали, - игнани туядек, хасни харидек кўрасиз. (А.Қодирий); «Лозим бўлса игнанинг тешигидан туяни ҳам ўтказиб юбора оламан», деб катта кетувчи «қози» хўжайиннинг феъли айниб турганини фаҳмлаб, … барча эҳтиромини таъзим орқали изҳор эта қолди. (Т.Малик); Шундан кейин Қосим лайлак иккала мингбоши тўғрисидаги фикрини бирига беш қўшиб айтиб берди. (Чўлпон).
quloq
og‘iz
qo‘l
yurak
ko‘z
SOMATIK IBORALAR
Frazeologiya (gr. phrasis – “ifoda”, logos – “ta’limot”) atamasi ikki ma’noda ishlatiladi:
1) tilning frazeologik tarkibini o‘rganuvchi tilshunoslik sohasi;
2) shu tilning frazeologizmi majmui.
Do'stlaringiz bilan baham: |
