Mavzu: Haroratni òzgarshi sababli òlchash asbobda kelib chiqadigan xatolikni aniqlash Reja

O‘lchashning asbobiy xatoligi — qo‘11anilayotgan o‘lchov vositalarining 
xatoliklariga oid bo‘lgan o‘1chash xatoligining tashkil etuvchisi. 
Usulning xatoligi — nomukammal usulning qo‘11ani1ishi natijasida hosil bo‘1gan 
xatolik. 
O‘lchashning sub’ektiv xatoligi kuzatuvchining o‘ziga xos xususiyatlari, 
uning ishdagi malakasi, qator fiziologik faktorlar va boshqalar bilan bog‘1iq 
bo‘ladi. 
Xuddi shunday o‘1chashlarda qo‘pol xatolik va yanglishish hollari uchraydi. 
O‘lchashning qo‘pol xatoligi_— ma’lum bir sharoitda ko‘zda tutilgan xatolikdan 
sezilarli 
darajada ortiq bo‘lgan o‘1chash xatoligi. O‘lchashning yanglishish xatoligi 

---

31 
o‘1chash natijasini keskin buzilishi holatini keltirib chiqaradi. 
1. 
O‘lchash xatoliklari, ularning tabaqalanishi. 
O‘lchash xatoliklari turli sabablarga ko‘ra turlicha ko‘rinishda namoyon 
bo‘1ishi mumkin. 
Bu sabablar qatoriga quyidagilarni kiritishimiz mumkin: 
— 
o‘1chash vositasidan foydalanishda uni sozlashdan yoki sozlash darajasini 
siljishidan kelib chiquvchi sabablar; 
— 
o‘1chash ob’ektini o‘1chash joyiga (pozitsiyasiga) o‘matishdan kelib chiquvchi 
sabablar; 
— 
o‘1chash vositalarining zanjirida o‘1chash ma’1umotini olish, saqlash, 
o‘zgartirish va tavsiya etish bilan bog‘1iq sabablar; 
— 
o‘1chash vositasi va ob’ektiga nisbatan tashqi ta’sir1ar (xarorat yoki bosimning 
o‘zgarishi, elektr va magnit maydonlarining ta’siri, turli tebranishlar va hokazolar) 
dan kelib chiquvchi sabablar; 
— 
o‘1chash ob’ektining xususiyatlaridan kelib chiquvchi sabablar; 
— 
operatoming malakasi va holatiga bog‘1iq sabablar va shu kabilar. 
O‘lchash xatoliklarini kelib chiqish sabablarini tahlil qilishda eng avvalo 
o‘1chash natijasiga salmoqli ta’sir etuvchilarini aniqlash lozim bo‘1adi. 
O‘lchash xatoliklari u yoki bu xususiyatiga ko‘ra quyida keltirilgan 
turlarga bo‘linadi: 
I. 
O‘lchash xatoliklari ifodalanishiga qarab quyidagi turlarga bo‘linadi: