Mavzu: Ilmiy tadqiqotning umumiy sxemasi

Mavzuning dolzarbligini yoritish juda ko’p so’z bo’lmasligi, lekin tushunarli bo’lishi lozim. Asoslashni uzoqdan boshlab kelishga hech qanday zaruriyat yo’q. Mavzuning dolzarbligi ko’rinib turadigan holda mavzuni asoslash etarlidir.
Muommoli vaziyatni tariflash ilmiy ishning juda asosiy qismidir. "Muommo" - eski bilim o’zining nochorligini sezganida, yangi bilim esa ham o’zi u darajada rivojlanmaganligida paydo bo’ladi .
Demak, ilmdagi "muammo" – o’z vaqtida echish lozim bo’lgan "ziddiyatli" vaziyat. Bunday vaziyat odatda yangi faktlar aniqlanish natijasida, qachonki ular oldingi nazariy izlanishlar va fikrlar doirasi tushmaydi, yani hech bir zamonaviy nazariyalar yangi- yangi aniqlangan faktlarni tushuntirib bera olmaydi.
Ilmiy tadqiqot maqsadi - bevosita sharoitlarni o’zaro qarama -qarshiligida hosil bo’ladi. Ilmiy muammoning maqsadini ushbu jabhadagi etishmovchilikni aniqlashda ushbu taqchillikni bartaraf etish ehtiyojini sezishda ilmiy atamalarda muammoli hodisalarni tasvirlashda muammoni shakllantirishda seziladi.
Ilmiy tadqiqot oldiga qo’yilgan vazifaning tabiatiga ko’ra psixologik tadqiqotlarni 3 guruhga ajratish mumkin:
a) ayrim hodisalar yoki shaxslar haqida ma`lumot to’plashga xizmat qiluvchi tajribalar. Bunday tajribalarga tafakkur xususiyatlari, xotira tipini, sezgirlik darajasini aniqlashga qaratilgan tadqiqotlarni misol qilish mumkin.
b) alohida psixik hodisani u yoki bu omilning ta`siriga bog`liqligini aniqlashga xizmat qiladigan tajribalar: masalan: esda qoldirishni materialning sifatiga bog`liqligini aniqlash va hokazo .
v) ikki hodisa o’rtasidagi funktsional aloqani aniqlashga qaratilgan tajriba, masalan, materialning hajmi bilan takrorlashlar soni o’rtasidagi funktsional aloqani o’rganish. Birinchi tipga kiradigan tajribalarni-sifat; ikkinchisini faktorli, uchinchisini-funktsional tajribalar deb atash mumkin.

Psixologik tadqiqotlarningguruhi

Ayrim hodisalar yoki shaxslar haqida ma’lumot to’plashga hizmat qiluvchi tajribalar



Alohida psixik hodisavi u yoki bu omilning ta’siriga bog’liqligini aniqlashga xizmat qiladigan tajribalar тажрибалар



Ikki hodisa o’rtasidagi funktsioal aloqani aniqlashga qaratilgan tajriba