Mavzu: Issiqlik texnikasi predmeti va maqsadi. Asosiy tushunchalar va kattaliklar

r_a  r_bar; r_a = r_bar + r_man
r_a  r_bar; r_a = r_bar - r_vak
r_man va r_vak bosimlar quyidagi tengliklar orqali aniqlanadi:
r_man = r_abs – r_bar = gh
r_vak = r_bar – r_abs = gh
bu yerda, g – erkin tushish tezlanishi;
 - suyuqlik zichligi;
h - asbobdagi suyuqlik satxining farqi.
Xarorat - jismning qizitilganlik darajasini ifodalaydi va turli xarorat shkalalarida o’lchanadi. Xozirgi vaqtda asosan uchta xarorat shkalalaridan foydalanilmoqda.
- absolyut yoki termodinamik xarorat ( Kelvin ) shkalasi –⁰K;
- yuz gradusli yoki TSelsiy shkalasi - ⁰S;
- Farengeyt shkalasi - ⁰F.
Issiqlik texnikasi xisob-kitoblarida asosan Kelvin graduslari ishlatiladi. 1848 yilda ingliz olimi Kelvin taklif etgan ushbu xarorat shkalasining noli sifatida ideal gaz molekulalarining tartibsiz xarakati to’xtaydigan xarorat qabul qilingan, bu xarorat absolyut (mutloq) nol deyiladi va TSelsiy xaroratlar shkalasining -273,15 ⁰S ga to’g’ri keladi. Ma’lumki, TSelsiy shkalasining noli sifatida suvning muzlash xarorati qabul qilingan. TSelsiy shkalasining bo’lingan oraliqlari (graduslari) Kelvin shkalasiga to’g’ri keladi (1 ⁰K = 1 ⁰S ). Bu ikki shkallarda o’lchangan xaroratlar o’zaro quyidagicha bog’langan, T = t + 273,15 ⁰K.
Farengeyt shkalasi bo’yicha muzning erish xarorati va suvni qaynash xarorati fizik normal sharoitda 32 va 212 ⁰F ga teng. Farengeyt shkalasi va TSelsiy shkalasi o’zaro quyidagi tenglik orqali bog’langan, T = 1,8 t + 32 ⁰F