Мавзу: Жиноят объекти. Жиноятнинг объектив томони

7.3. Жиноят обектив томонининг аҳамияти

Жиноят обектив томонининг, биринчи навбатда, ижтимоий хавфли қилмишни тўғри квалификатсия қилишнинг гарови сифатида аҳамиятга эга. Таъкидлаш лозимки, ЖК Махсус қисми моддалари диспозитсиясида жиноят таркибининг обектив томони белгилари кўпроқ тасвирланади. Ушбу белгилар жиноятларни бир-биридан фарқлаш ҳамда уларни квалификатсия қилишда мезон вазифасини ҳам бажаради. Айниқса, бир хил айб шаклида айнан бир обектга тажовуз қилувчи қилмишларни ўзаро фарқлашда жиноят обектив томони муҳим рол ўйнайди. Масалан, талон-торож қилишнинг турлари қасддан ва айнан бир обектга тажовуз қилишда ифодаланса-да ЖК Махсус қисм тегишли моддаларида ифодаланган жиноят обектив томон белгиларига кўра фарқланади.

Шундай қилиб, жиноят обектив томонининг аҳамияти қуйидагиларда кўринади:
обектив томонсиз жиноят таркиби мавжуд эмас, мос равишда обектив томон бўлмаса, ижтимоий хавфли қилмиш жиноят сифатида баҳоланиши мумкин эмас;
обектив томон белгилари қилмишни жиноят сифатида квалификатсия қилишда, уни бошқа ҳуқуқбузарликлар ёки ўхшаш жиноятлардан фарқлашда аҳамиятга эга;
обектив томон белгилари жиноят-ҳуқуқи норма диспозитсиясини ташкил қилади, яъни Ўзбекистон Республикаси ЖК Махсус қисм моддалари диспозитсиясининг фактик асосини ташкил этади;
ижтимоий хавфли оқибатнинг миқдори содир этилган қилмишнинг ижтимоий хавфлилик даражасини аниқлашда, шунингдек жиноятнинг ижтимоий хавфлилик даражасини баҳолашда муҳим саналади;
обектив томон белгилари суд томонидан жавобгарликка тортиш ва жазо тайинлашда енгиллаштирувчи ёки оғирлаштирувчи ҳолат сифатида баҳоланиши мумкин.
Foydalanilgan adabiyotlar roʼyxati:
I. Qonun hujjatlari va boshqa hujjatlar:
1. Oʼzbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. -T.: Oʼzbekiston, 2018. - 76 6.
2. Oʼzbekiston Respublikasining Jinoyat kodeksi. - T.: Аdolat, 2019.
3. Oʼzbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumi qarorlari // http://www.lex.uz
II. Аsosiy adabiyotlar:
1. M.Usmonaliev, P.Bakunov. Jinoyat huquqi (Umumiy qism). Darslik. - T.: Yangi asr avlodi, 2010. - 662 b.
2. M.X.Rustamboev Oʼzbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksiga sharxlar. Umumiy qism. -Toshkent: “Аdolat”, 2016. - 608 b.
3. M.X.Rustambaev Oʼzbekiston Respublikasi Jinoyat huquqi kursi. Umumiy qism. I-tom: Jinoyat toʼgʼrisida taʼlimot. – T.: Ilm ziyo, 2011. – 400 b.
4. M.X.Rustambaev Oʼzbekiston Respublikasi Jinoyat huquqi kursi. Umumiy qism. II-tom. Jazo toʼgʼrisida taʼlimot. – T.: Ilm ziyo, 2011. – 304 b.
5. X.R.Ochilov, E.O.Turgunboev. Jinoyat huquqi (Umumiy qism). Oʼquv-uslubiy qoʼllanma. masʼul muharrir: yu.f.d. F.Toxirov. – T.: nashriyoti, 2013. 130 bet.
6. Rustambayev M.X. O‘zbekiston Respublikasi jinoyat huquqi kursi. Tom 1. Jinoyat haqida talimot. Darslik. 2-nashr, to‘ldirilgan va qayta ishlangan – T.: O‘zbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasi Harbiy-texnik instituti, 2018. – 441 bet.
7. Rustambayev M.X. O‘zbekiston Respublikasi jinoyat huquqi kursi. Tom 2. Jazo haqida talimot. Darslik. 2-nashr, to‘ldirilgan va qayta ishlangan. – T.: O‘zbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasi Harbiy-texnik instituti, 2018. – 335 bet.
8. Jinoyat huquqi (Umumiy qism) Darslik. Mualliflar jamoasi // Masʼul muharrir. X.Ochilov – T.:Аdolat nashriyoti, 2020 yil. 264 bet.