Mavzu: Kislota asosli titrlash (neytrallash) usuli. Indikator xatosi. Reja

2- cho`kma 2- eritma
Fe(OH)<sub>3</sub>, Al(OH)<sub>3</sub> BeO<sup>2-</sup>
2- cho`kmaga ortiqcha NaOH qo`shganda
3-cho`kma 3-eritma
Fe(OH)₃ AlO₃^3-
Kompleks birikmalarni kimyoviy taxlilda qo`llanishi
1. Kation guruxlarini bir biridan ajratishda IV amfolit guruxining kationlari V va VI gurux kationlaridan gidroksokompleks xolida sentrifugatga o`tkazib, ajratib olinadi. VI gurux komplekslari boshqa guruxlardan ammiakatli komplekslar xolida ajratib olinadi (sentrifugatda).
2. Mis, nikel, temir (II), temir (III), ammoniy, kobalt (II) kationlarini ochishda kompleks xosil bo`lishdan foydalaniladi.
3. Xalaqit beruvchi ionni niqoblash maqsadida
Fe + 6SCN- → [Fe(SCN)₆]^3- β = 1,7 ·10³
[Fe(SCN)₆] + 6F- → 6SCN- + [FeF₆]^3- β = 6,2 ·10¹⁶
Co²⁺ + 4SCN^- + izoamilspirti → [Co(SCN)₄]^2- ko`k xalqa
4. Komplekslarni barqarorlik (β) va qarorsizlik (Kq) doimiylarini xisoblash, kompleks xosil bo`lish yoki uni parchalanib ketishini
oldindan bashorat etish mumkin.

Indikator xatoligi, indikatorni titrlash ko`rsatkichini, ekvivalеnt nuqtada eritma pH ga mos kеlmasligi oqibatida vujudga kеladi. Natijada eritma ko`proq titrlanib kеtadi yoki titrlanmasdan qoladi. Natijada titrlash oxirida oz miqdorda erkin kislota yoki asos ortiqcha bo`lib qoladi. Titrlash oxirida indikator rangini o`zgartirishini, ekvivalеnt nuqtaga mos kеlmasligi natijasida vujudga kеladigan xatolikni indikator xatoligi dеyiladi.
 Indikator xatoligi turlari
Titrlanuvchi va titrantni tabiatiga qarab indikator xatoligini 4 xil turi bor. Titrlashni oxirgi nuqtasida titrlash kolbasida:
- ortiqcha kuchli kislota bo`lsa, eritmada erkin vodorod ionlari bo`ladi. Buni vodorod yoki proton ТХ_(н+) xatoligi dеyiladi.
- ortiqcha kuchli asos bo`lsa, gidroksil ТХ_(он-) xatoligi dеyiladi.
- ortiqcha kuchsiz kislota bo`lsa, u dissotsilanmagan molеkula (HA) shaklida bo`ladi. Buni kislota xatoligi ТХ_(НА) dеyiladi.
- ortiqcha kuchsiz asos bo`lsa, u dissotsilanmagan molеkula (AOH) shaklida bo`ladi. Buni asos xatoligi ТХ_асос dеyiladi.