Mavzu Kredit va uning mazmuni. Reja (2)

Birinchidan, korxonalarning vaqtincha bo`sh pul mablag`idir. Bu mablag`lar kapitalning
doiraviy aylanishi bilan bog`liq bo`lib, ma’lum muddat uning bir qismi bo`sh bo`ladi.
CHunonchi amortizatsiya ajratmalari, bu mablag`lar asosiy kapitalni yangilash
payti
kelguncha bo`sh bo`lib, bankdagi hisob schyotlarida jamlanib boradi. “Tezlashtirilgan”
amortizatsiya siyosati tufayli bu mablag`lar o`sib borish tendensiyasiga ega.
Mahsulot
sotishdan
keladigan
pul tushumlari. Bu pul ham xom-ashyo, materiallar sotib olish,
xodimlar mehnatiga haq to`lash, vaqti kelguncha bo`sh turadi. Korxonalarning ishlab
chiqarish, fan va texnikani rivojlantirish fondlari, moddiy rag`batlantirish fondlari ham
asta jamlanib borib, belgilangan maqsad bo`yicha ishlatilguncha bo`sh turadi. Korxonalar
foydasi
davlat byudjeti va kredit tizimi bilan hisob-kitob qilinguncha, shuningdek
foydalanguncha bankdagi hisoblarda saqlanadi. Ish haqi ham har 15 kunda berilar ekan,
ungacha bu pul yig`ila boradi, hamda ishlatilguncha bo`sh bo`ladi.

---

Ikkinchidan, moliya - kredit muassasalarining pul mablag`lari. Ularning daromadlari
bilan
xarajatlari
o`rtasidagi
farq
xarajatlarni
qoplaganidan
ortgani
bo`sh pul
mablag`larini tashkil etadi. Tijorat banklari va moliya-kredit muassasalarining minimal pul
rezervlari ham ssuda fondi manbai bo`ladi.
Uchinchidan, davlat ixtiyoridagi pul. Davlatning zahiradagi pul mablag`lari, markaziy
va mahalliy hokimiyatlarning xarajatlari bilan soliq tushumlari o`rtasidagi farq tarzida bo`sh
pullar mavjud bo`ladi. Byudjet tizimi mablag`lari harakati natijasida ma’lum miqdorda
bo`sh pullar hosil bo`ladi.
To`rtinchidan, turli
maxsus (pensiya, sug`urta, xayriya), ijtimoiy fondlarning
mablag`lari. Bu fondlarning pullarini hosil bo`lishi va ishlatilishi har xil vaqtda yuz
beradi. Bu ma’lum miqdorda pul mablag`larini bo`sh qolib, qarz fondiga aylanishi uchun
imkon beradi.
Beshinchidan, aholi pul daromadlari va jamg`armalari. Fuqarolarning iste’molchi
sifatida
qimmatbaho tovarlar olish, uy qurish, marosimlar o`tkazish uchun jamg`arilgan
pullari ishlatilgunga qadar bo`sh bo`ladi.