Mavzu: maktabgacha ta’lim tashkilotlarida axloqiy tarbiya vositalari reja kirish

Kurs ishining maqsadi: Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida axloqiy tarbiya vositalarining mazmuni ilmiy-nazariy jihatdan asoslash.
Kurs ishining vazifalari:

• 
  mavzuga oid pedagogik yo`nalishidagi manbalarni o`rganish, tahlil qilish va umumlashtirish;
  
• 
  Maktabgacha yoshdagi bolalarga axloqiy tarbiya berish mazmuni va vazifalarining dolzarb muammo ekanligini nazariy jihatdan asoslash;
  
• 
  Maktabgacha yoshdagi bolalarga axloqiy tarbiya berish mazmunining ustuvor vazifalarini aniqlash;
  

Kurs ishining metodologik asosi. O`zbekiston respublikasining “Ta'lim to`g`risida”gi, “Maktabgacha ta’lim va tarbiya to‘g‘risida”gi Qonunlari, O`zbekiston Respublikasi Prezidenti SH.Mirziyoev tomonidan qabul qilingan Farmon, Qarorlar, nutq va ma'ruzalarda maktabgacha ta’lim sohasini yanada rivojlantirishga qaratilgan yondashuvlar, O`zbekiston respublikasi Hukumatining maktabgacha ta'limni sifat va samaradorligini ta'minlashga qaratilgan me'yoriy Hujjatlari, 2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi, O‘zbekiston respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoyev tomonidan 2019-yil 19-mart kuni bo’lib o’tgan ijtimoiy, ma’naviy-ma’rifiy sohalardagi ishlarni yangi tizim asosida yo‘lga qo‘yish bo‘yicha ilgari surilgan 5 ta muhim tashabbus, mavzuga oid ilmiy­pedagogik, psixologik, metodik manbalar.
Ishining amaliy ahamiyati: kurs ishini tayyorlash jarayonida ilgari surilgan fikrlar, yondashuvlardan hamda samaradorlikni ta’minlovchi tadqiqot natijalari maktabgacha ta’lim tizimida tadqiqot olib boruvchilarga, shuningdek maktabgacha pedagogika fani bo‘yicha ma’ruzalar tayyorlash, qo‘llanmalar, metodik tavsiyalar yaratish, ish tajribalarni ommalashtirishga xizmat qiladi.
Kurs ishining tarkibiy tuzilishi va hajmi: ish kirish, 5 bo`lim, umumiy hulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro`yxatidan iborat.


1. AXLOQIY TARBIYA HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHA
Maktabgacha ta’lim muassasalarida axloqiy tarbiya berish har xil vositalar yordamida amalga oshiriladi. Birinchi galda bolalarni har xil faoliyatlar vositasida mashghulotlarda va mashghulotlardan tashqari vaqtlarda ta’lim berish orqali kattalar mehnati bilan tanishtiriladi.
Har xil bayramlar, ijtimoiy hayot voqealari, bolalar adabiyoti, musiqa, ohyin materiallari, ommaviy axborot vositalari, televideniya, radio va boshqalar bolalarning axloqiy tarbiyasiga ta’sir kohrsatadi.
Kichik yoshli bolalar axloqiy tasavvur va bilimlarni faqat ohyin mashghulotlarida yaxshi ohzlashtirib oladilar. Bolalar tomonidan ohzlashtirib olingan axloqiy tasavvurlarni ularga ongli ravishda tushuntirish datslab mashghulotlarda, keyinchalik ohyin, mehnat jarayonlarida, sayrda, mutsaqil faoliyatlar orqali amalga oshiriladi.
Insonparvarlik xissini tarbiyalash. Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda jamoachilik munosabatlarining boshlangich belgilari axloqiy sifatlarning murakkab guruhidir. Bunda bolalarning dohslashishi, birga ohynash va mehnat qilish xoxishi, qobiliyati, boshqalarning xoxishi, qiziqishi bilan hisoblasha olishi, bir-biriga yordam bera olishi, topshiriqni vijdonan bajarishi, umumiy ish va umumiy narsa, buyumlar uchun ghamxohrlik qilish kabi axloqiy sifatlar majmuasi kiradi.
Bunday xis-tuyghu, tasavvur, tushunchalar bola shaxsining ijtimoiy yohnaltirilgan xolda shakllanishiga yordam beradi, bolada insonparvarlikning datslabki namunalari shakllaniiga ta’sir etadi.
Kichkintoylarda tarbiyalanadigan axloqiy xususiyatlar, xulq-atvor qoidalari orasida insonparvarlik muhim ohrin tutadi.
Insonparvarlik xissi axloq normalari va koidalarini ohrgatish asosida rivojlanadi. Buning uchun bolalarni yaxshi ishlarni qilishga ohrgatib borish kerak. Insonparvarlikni tarbiyalashda bolalarning yoshini e’tiborga olish zarur. Kichik bolaga yaxshi bohlish kerak deganingiz bilan u yaxshi bohlib qolmaydi, chunki unda yaxshilik va yomonlikni tohghri tahlil qilish xayotiy tajribasi yetishmaydi. Eng muhimi, bu yoshdagi bolalar- yaxshi ishlar qilishga ohrgatiladi va bunda har bir qulay vaziyatdan foydalaniladi: yiqilib tushgan bolani turghazib qohyishga yordam berish, uning utski kiyimini qoqib qohyish, yupatish, yaxshi sohzlar aytib kohnglini kohtarish, ohsimlik va hayvonlarni parvarish qilish, ohyinchoghini ohrtoghiga berib turish, tik turgan kishiga joy kohrsatish, eng muhimi boshqalarga kohrsatgan xizmatidan xursand bohlishga ohrgatish va hokazo.
Tarbiyachi kichkina bolalarga ayrim xatti-xarakatlarii syujetli ohyinchoqlar bilan ohynash orqali kohrsatadi. Masalan, qohghirchoqni erkalab, silab-siypalab, erkalatuvchi sohzlar aytib uxlashga yotkizadi, kasalga raxmdillik kohrsatadi, hayvonlarni erkalab tagini tozalaydi, ovqat beradi. Ohsimliklarning ehtiyotkorlik bilan bargini artadi, tagini tozalaydi, tuproghini yumshatadi va xokazo.