Mavzu: maktabgacha yoshdagi bolalarda musiqa va oʻyin faoliyati orqali insonparvarlik xususiyatlarini tarbiyalash yoʻllari. Reja

"Ism va harakat"
Maqsad: Bolaning o'zini guruhga mansubligini his qilishiga yordam berish O’yinning borishi: Tarbiyachi: - Bitta katta doirada o'tiradi. Endi har biringiz Bitta guruhdoshingizning ismini ayting va shu bilan birga harakat qiling qo'llaringiz, oyoqlaringiz bilan.
Butun guruh xor bilan bolaning ismini aytadi va u qilgan harakatni takrorlaydi. Shundan so'ng, o'sha bola o'z familiyasini aytadi va boshqacha harakat qiladi. Yana bir bor barchamiz birgalikda aks sadoga aylanamiz.
Biz uning familiyasini xor bilan aytamiz va hammamiz uning harakatini takrorlaymiz.

UMUMIY XULOSA VA TAVSIYALAR
Xulosa qilib shuni aytishimiz mumkinki, bolaning ijtimoiy rivojlanishida, ijtimoiy hissiyotlarni shakllantirishning psixologik mexanizmlariga professional e'tibor berish juda muhimdir. Ushbu muammoni hal qilishning pedagogik ahamiyati shundaki, ijtimoiy hissiyotlar nafaqat bolaning jamiyatga kirib borish jarayonini, balki o'z-o'zini anglash jarayonini (o'z-o'zini tasvirlash), ularning o'zaro munosabatlari, hissiyotlari, holatlari, tajribalarini osonlashtiradi.
Ijtimoiy ko'nikmalarni rivojlantirish maktabgacha yoshdagi bolalarda ularning hayotdagi faoliyati ijobiy ta'sir qiladi. Umumiy tarbiya, nafis odob-axloqda namoyon bo'ladi, odamlar bilan bemalol muloqot, odamlarga ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo'lish, ularni tushunishga harakat qilish, hamdardlik, yordam berish - bu ijtimoiy ko'nikmalar rivojlanishining eng muhim ko'rsatkichidir. O'z ehtiyojlari haqida gaplashish, maqsadlarni to'g'ri belgilash va ularga erishish qobiliyati ham muhimdir.
So‘nggi o‘n yilliklar davomida pedagogika va boshqa fanlarda ijtimoiylashuv va tarbiya tushunchalarining o‘zaro munosabati keng muhokama qilib kelinmoqda. Bugungi kun talablaridan kelib chiqib, bu muammoga alohida e’tibor qaratish lozim.
Maktabgacha yoshdagi bolalarda ijtimoiylashuv jarayonlarini o’rganib, tadbiq qilgan bir qancha olimlarning xulosalari shuni ko’satadiki, bolaning ijtimoiy kompetensiyalarni o’zlashtirishlarida tarbiyaning muhim ahamiyat kasb etishi va bu jarayonda bir qancha usul va vositalarning ishtiroki ta’kidlab o’tilgan.
O’zbekiston Respublikasining “Maktabgacha ta’lim va tarbiya to’g’risida”gi 595-sonli qonunining 29-moddasida Maktabgacha ta’lim va tarbiyaning davlat ta’lim dasturi: bolaning ijtimoiy moslashuvini ta’minlaydi, 38-moddasida Bolaning qonuniy vakillarining huquq va majburiyatlari: bolaning maktabgacha ta’lim tashkilotlarida maktabgacha ta’lim va tarbiya olishiga ko’maklashishi yoki uning oilada ta’lim va tarbiya olishini ta’minlashi belgilab qo’yilgan.
Har qanday shaxs ijtimoiy muhitda yashar ekan o’sha ijtimoy muhit uning ijtimoiylashuviga ta’sir ko’rsatadi va maskan vazifasini bajaruvchi bir qancha tashkilotlarga ega bo’ladi.Shaxs ijtimoiylashuviga ta’sir o’tkazuvchi atrof-muhitni birlamchi va ikkilamchi ijtimoiylashuv maskanlariga ajratish mumkin.Oila muhiti har bir shaxs uchun ana shunday birlamchi , dastlabki ijtimoiylashuv o’chog’i , fan tilida aytilganda ijtimoiylashuv maskani hisoblanadi. Oilaning ijtimoiylashuv funksiyasi bola shakllanishiga ta’sir qiluvchi birinchi va asosiy ijtimoiy guruh hisoblanadi. Oilada ota-ona va bolalarning tabiiy-biologik hamda ijtimoiy aloqalari uzviy bog’lanib keladi.Oila mikromuhit sifatida bolaning ruhiy , jismoniy va ijtimoiy rivojlanishiga o’z ta’sirini ko’rsatadi.
Katta maktabgacha yoshdagi bolalarda ijtimoiy kompetensiyalarni o’zlashtirishlarishlari bugungi kunda dolzarb muommolardan biriga aylanmoqda.
Ijtimoiy-hissiy rivojlanish jarayonida bola tengdoshlari va kattalar bilan munosabatlarini namoyon qiladi. Ammo, bugungacha maktabgacha ta’limda katta guruhdan boshlab bolalarni ijtimoiy munosabatlarga samarali kirishishlari,jamiyatda qabul qilingan axloq qoidalariga amal qilishlarini pedagogik-psixologik jihatdan asoslash ko‘zda tutilmagan edi.
Yangi ishlab chiqilgan amaldagi davlat talablarida hatto tug‘ilgandan 3 yoshgacha bo‘lgan bolalarda ham ijtimoiy-hissiy jarayonlari katta o‘rin berilgan. Bolalar maktab yoshiga yetgach, shaxs shakllanishining yangi mazmuni boshlanadi. Kichik maktab, o’smirlik va katta maktab yoshi davrlarida shaxs shakllanishining yuqori bosqichi namoyon bo’ladi.
Bolaning ijtimoiy rivojlanishida yetakchi o'rinni o'z xalqining axloqiy qadriyatlarini o'zlashtirish va keyinchalik umuminsoniy axloqiy qadriyatlarni bilish va egallash yotadi. Ijtimoiy taraqqiyot bilan chambarchas bog'liq maktabgacha yoshdagi bolalarning axloqiy tarbiyasi, maktabgacha yoshdagi bolalarning axloqiy xatti-harakatlari tajribasi kattalar bilan muloqot jarayonida shakllanadi va tengdoshlari bilan turli xil qo'shma tadbirlar va munosabatlarda mustahkamlanadi.
Bolalarda ilm olish, ijod, ijtimoiy yo‘nalish kabi tushunchalar rivojlanadi, sog‘lom hayot tarzi tarbiyalanadi va ular ijtimoiy muhitda o‘zlarini qanday tutish kerakligini tushuna boshlashadi. “Ilk qadam” davlat o’quv dasturida barcha narsaning asosi ijtimoiy yondashuvdir, ya'ni diqqat markazida - bola va uning manfaatlari turishi ko’zda tutilgan. Pedagog ota-ona, pedagogik tarkib, bolaning o‘zi va albatta, jamiyat hamda davlat kabi ijtimoiy hamkorlar bilan bir ijtimoiy muhitni tashkil qiladi.
Zero, kelajagimiz egalari bo’lgan maktabgacha yoshdagi bolalarning jamiyatda o’z o’rinlarini topishlarida, shaxslararo munosabatlarning muvafaqiyatli kechishida ijtimoiy kompetensiyalarni o’zlashtirishlari g’oyat muhim ahamiyat kasb etadi.