Mavzu: manzarali dukkakli daraxt turlarini ko`paytirish va ko`chatlarini yetishtirish. Akatsiya, albitsiya, bagryanik drokni ko‘paytirish va ko‘chatlarini yetishtirish

MAVZU: MANZARALI DUKKAKLI DARAXT TURLARINI KO`PAYTIRISH VA KO`CHATLARINI YETISHTIRISH.


AKATSIYA,
ALBITSIYA,
BAGRYANIK
DROKNI
KO‘PAYTIRISH VA KO‘CHATLARINI YETISHTIRISH
Bu oila tarkibiga daraxt, buta va chala buta o‘simliklar kiradi. Ularning belgisi quyidagilardap iborat: barglari murakkab patsimon tuzilgan bo‘lib, yonbargchali, ketma-ket joylashadi. Gullari besh doirali, har xil tuzilgan, tugunchasi ustki, bir uyali. Mevasi dukkak bo‘lib, odatda ikki pallaga ajraladi.

Ildizida tugunak bakteriyalar bor, ular havodagi erkin azotni o‘zlashtiradi. Dukkakdoshlar oilasi uchta: mimozalar, sezalpinlar va kapalakgullilar kenja oilalariga bo‘linadi

Akatsiya (Acacia Wild.) Turkumi. Bu turkumga 500 ga yaqin doimyashil daraxt-buta o‘simliklar kiritilgan. Ularning asosiy qismi Avstra liya, Afrika va Amerikada tarqalgan. MDH mamlakatlariga kumush simon akatsiya manzarali o‘simlik sifatida introduksiya qilingan. Kumushsimon akatsiya (Acacia dealbata link.) balandligi 25 metr gacha o‘sadigan manzarali gullaydigan daraxt. Vatani Avstraliya ning janubiy-sharqiy xudud lari. 2 yoshidan gullaydi. Yanvardan aprel gacha uzoq gullaydi, Alleya larga ekish uchun Qora dengiz bo‘ylarida tavsiya etilgan. Bu kenja oila vakil larining belgilari quyidagilardan iborat: guli to‘g‘ri, gulqo‘rg‘oni 4-5 a’zoli, chang chisi ko‘p bo‘lib, ingichka uzun ipchalarda joylashadi. Bu tur xam asosan urug‘laridan ko‘payadi, urug‘ lar uzoq vaqt mobaynida (5-6 oy) stratifikatsiya qilinadi yoki qaynoq skv bilan ishlov beriladi.


Lenkoran albitsiyasi yoki ipak akatsiyasi (Albizzia julibrissin Durazz.) o‘rta bo‘yli daraxt o‘simlikdir, uning bo‘yi 10-12 m ga, diametri 40 sm ga etadi. Shox-shabbasi soyabon shaklda bo‘lib, nihoyat da chiroyli. Shoxlari kulrang, yasmiqchalari ko‘p, bir yillik novdalari yashil, mayda kul rang yasmiqchali, tuksiz. Barglari qo‘sh patsimon mu rak kab tuzilgan, bargchalari mayda, lansetsimon, bo‘yi 8-12 mm, eni 0,5-0,6 mm, har ikkala tomoni yashil, tuksiz. May oyining oxiri – iyun ning boshlarida gullaydi. Guli nektarli. Mevasi yassi dukkak. Ipak akat siyanipg xarakterli belgilaridan biri shuki, kechqurun quyosh botgandan keyin barglari yig‘iladi va osilib turadn, Ertalab kun yorigach yana o‘z holiga qaytadi.

Lenkoran akatsiyasi gullash davrida

May oyining oxiri - iyunning boshlarida gullaydi. Guli nektarli. Mevasi yassi dukkak. Ipak akatsiyanipg xarakterli belgilaridan biri shuki, kechqurun quyosh botgandan keyin barglari yig‘iladi va osilib turadn, Ertalab kun yorigach yana o‘z holiga qaytadi. Urug‘idan ko‘payadi. Urug‘lari sentyabrda pishib etiladi va ajratib olingan urug‘lar darhol stratifikatsiya qilinadi. Bahorda ekish uchun urug‘lar qaynoq suvda +80-+85⁰S xaroratda ishlov beriladi. Agar bunda bo‘rtishni boshlamagan urug‘lar yana qaytadan qaynoq suv bilan ishlov beriladi. Urug‘ ekish me’ yori 4 g/pog.m. Ekish chuqurligi 3-4 sm. Urug‘i unib chiqish xusu siyatini 2 yilgacha saqlaydi.