Мавзу: Молия хукукига кириш

Ўзбек давлатчилиги ривожланишининг ҳозирги шароити ишлаб чиқариш жараёнининг марказлашган ҳолда тартибга солиниши, қайта тақсимлаш муносабатларининг кенгайиши билан тавсифланади. Давлат миқёсидаги пул маблағлари нафақат бюджет тизимида, балки бюджетдан ташқари жамғармаларда, суғурта ва кредит соҳаларида ҳам тўпланади. Барча мулк шаклидаги корхоналар, муассасалар ва ташкилотларнинг молияси маълум бир аҳамият касб этмоқда. Чунки, улар ердамида давлат пул маблағлари асосий массасининг муомиласи амалга оширилади.

• Ўзбек давлатчилиги ривожланишининг ҳозирги шароити ишлаб чиқариш жараёнининг марказлашган ҳолда тартибга солиниши, қайта тақсимлаш муносабатларининг кенгайиши билан тавсифланади. Давлат миқёсидаги пул маблағлари нафақат бюджет тизимида, балки бюджетдан ташқари жамғармаларда, суғурта ва кредит соҳаларида ҳам тўпланади. Барча мулк шаклидаги корхоналар, муассасалар ва ташкилотларнинг молияси маълум бир аҳамият касб этмоқда. Чунки, улар ердамида давлат пул маблағлари асосий массасининг муомиласи амалга оширилади.

Шундай қилиб, молия икки йўналиш бўйича функцияланади: 1)давлат ва маъмурий-ҳудудий тузилмаларнинг марказлашган пул жамғармаларини тўплаш, тақсимлаш ва фойдаланиш билан боғлиқ бўлган иқтисодий пул муносабатлари; 2) корхоналар, муассасалар, ташкилотларнинг марказлашмаган пул жамғармалари муомиласига хизмат қилувчи иқтисодий муносабатлар.

• Шундай қилиб, молия икки йўналиш бўйича функцияланади: 1)давлат ва маъмурий-ҳудудий тузилмаларнинг марказлашган пул жамғармаларини тўплаш, тақсимлаш ва фойдаланиш билан боғлиқ бўлган иқтисодий пул муносабатлари; 2) корхоналар, муассасалар, ташкилотларнинг марказлашмаган пул жамғармалари муомиласига хизмат қилувчи иқтисодий муносабатлар.

Юқоридагиларга асосланиб, Ўзбекистон Республикасининг молияси - бу Ўзбекистон Республикасининг пул жамғармаларини (бюджет, бюджетдан ташқари ва бошқа жамғармаларни) ташкил қилиш, уни бўлиб чиқиш ва ундан фойдаланиш ҳамда аҳолининг ижтимоий-маданий талабини қондиришдаги, республика иқтисодиёти, ижтимоий-маданий ва маъмурий-сиёсий ривожланишни таъминловчи молиявий (иқтисодий) муносабатлар ҳисобланади.

• Юқоридагиларга асосланиб, Ўзбекистон Республикасининг молияси - бу Ўзбекистон Республикасининг пул жамғармаларини (бюджет, бюджетдан ташқари ва бошқа жамғармаларни) ташкил қилиш, уни бўлиб чиқиш ва ундан фойдаланиш ҳамда аҳолининг ижтимоий-маданий талабини қондиришдаги, республика иқтисодиёти, ижтимоий-маданий ва маъмурий-сиёсий ривожланишни таъминловчи молиявий (иқтисодий) муносабатлар ҳисобланади.