Мавзу: Молия хукукига кириш

Молиявий-режали актлар - давлатнинг ижтимоий-иқтисодий ривожланиш режалари ва дастурларидан келиб чиқкан ҳолда, молиявий маблағларни режали ташкил этиш, тақсимлаш ва ундан фойдаланиш принципига асосланади.

Молиявий-режали актлар жумласига қуйидагилар киради:
а) давлатнинг асосий молиявий режаси - Ўзбекистон Республикаси бюджети, Қорақалпоғистон Республикаси бюджети ва маҳаллий бюджетлар;
б) давлат ва маҳаллий бюджетдан ташқари жамғармаларининг молиявий режалари;
в) банкларнинг молия кредит ва касса режалари;
г) суғурта ташкилотларининг молиявий режалари;
д) вазирликлар, давлат қўмиталари ва бошқа давлат бошқаруви органларининг молиявий режалари ва сметалари;
е) корхона ва ташкилотларнинг молиявий режалари (даромадлар ва харажатлар баланси);
ж) давлат ва маҳаллий бюджетда турувчи муассаса ва ташкилотларнинг сметаси.

Молия ва давлатнинг молиявий тизими. Давлат ва ҳуқуқ назарияси фанидан маълумки, ҳар бир ҳуқуқ соҳаси маълум бир мақсад ва вазифаларга йўналтирилган бўлади. Молия ҳуқуқининг олдига қўйилган асосий вазифа - бу жамиятда келиб чиқадиган ўзига хос муносабатларни тартибга солишдан иборатдир. Молия ҳуқуқи ўз таъсири остига маълум бир ижтимоий муносабатлар доирасини қамраб олади. Давлат ўз олдига турган вазифаларни бажаришда «молия» деб аталувчи иқтисодий ричагни қўллайди ва шу билан боғлиқ ҳолда молиявий фаолиятни амалга оширади. Мана шу сабабли молия ҳуқуқи тўғрисида сўз юритишдан аввал «молия» ва «давлатнинг молиявий фаолияти» деган тушунчаларни билиб олиш лозим.

• Молия ва давлатнинг молиявий тизими. Давлат ва ҳуқуқ назарияси фанидан маълумки, ҳар бир ҳуқуқ соҳаси маълум бир мақсад ва вазифаларга йўналтирилган бўлади. Молия ҳуқуқининг олдига қўйилган асосий вазифа - бу жамиятда келиб чиқадиган ўзига хос муносабатларни тартибга солишдан иборатдир. Молия ҳуқуқи ўз таъсири остига маълум бир ижтимоий муносабатлар доирасини қамраб олади. Давлат ўз олдига турган вазифаларни бажаришда «молия» деб аталувчи иқтисодий ричагни қўллайди ва шу билан боғлиқ ҳолда молиявий фаолиятни амалга оширади. Мана шу сабабли молия ҳуқуқи тўғрисида сўз юритишдан аввал «молия» ва «давлатнинг молиявий фаолияти» деган тушунчаларни билиб олиш лозим.