Бундай сув бостириш, яъни бутун майдон бўйлаб ҳайдаш қудуқлари бир текисда жойлаштирилса, майдонли деб аталади. - Вакуум жараёни – қатлам энергияси сўниб бораётган уюмларда қазиб олишни жадаллаштириш усули бўлиб, унда чуқурлик насос ёрдамида ишлайдиган қудуқларнинг қувур орти муҳитидаги нефтдаги газ ва нефть буғлари сўриб олинишга асосланган.
- Вакуум жараёни нефть қазиб олишнинг мустақил иккиламчи усули бўлиб, қатламдаги нефть сатҳи қатлам устки қисмидан пасайганда қўлланилади.
- Газни сўриб олиш қатламга қўшимча депрессияни ҳосил қилади. Бунинг натижасида берк ғоваклардаги газ пуфакчалари кенгайиб, нефтни сиқиб чиқаради. Бундан ташқари, енгил фракциялар нефть сатҳи устида буғланиб, сўрилаётган газ билан бирга чиқади. Бу ҳолда нефтнинг оғир фракциялари йўқотилади.
- Neft chiqarish
- Birinchi bosqichda neft chiqarish sur’ati doimo ortib boradi, lekin uning muddati uyumning katta-kichikligiga bog’liq bo’lib, burg’ulash jarayonini olib borish sharoitiga ham qaraydi. Ba’zan mahsulot olishni jadallashtirish lozim bo’lganda burg’ulashni tezlashtirib yuborish ham mumkin bo’ladi. Umuman olganda birinchi bosqich bir yildan 7-8 yilgacha davom etishi mumkin.
- Ikkinchi bosqichda mahsulot olishning eng yuqori sur’ati saqlanib, oxiri borib u biroz pasayishga boshlaydi. Eng yuqori sur’atning muddati va darajasi ob’ektning geologik hususiyatlariga va mahsulotniig fizik xossalriga bog’liq bo’lib, M.M.Ivanovaning ma’lumotiga qaraganda yillik miqdor olinishi mumkin bo’lgan zahiraning 3-4% dan 16-20% gachani tashkil etishi mumkin.
- Ikkinchi bosqichning davomiyligi har xil sharoit va ahvolga qarab 2 yildan 8-10 yilgacha davom etishi mumkin. Ikkinchi bosqichning kam vaqt bo’lishiga sabablardan biri yuqori qovushqoqlik neftlarni chiqarish bilan boo’langandir. Bunda 7-8% ni tashkil qiladigan olish ta’minlanadi, lekin tezlikda bu sur’at pasayadi, chunki neftning yopishqoqligi sabab, qatlamni jadal suv bosishga boshlaydi.
- M.M.Ivanova ma’lumotlariga qaraganda, qovushqoqligi beshdan kam bo’lgan suyuqlikda o’sha vaqtgacha olinishi mumkin bo’lgan neftning 50% olinadi, agar qovushqoqlik undan ortiq bo’lganda esa 35% neft olingan bo’ladi.
- Uchinchi bosqichdagi neft olinishi qatlamning energetik kuchlari kamayganligi va aksariyat quduqdarni suv bosganligi bilan ajraladi. Bu davrda M.M.Ivanovani ma’lumotlariga qaraganda har xil ob’ektlarda neftning 30-50 % miqdorida mahsulot olinishi mumkin.
- Bunda qazib chiqarish jarayonini tartibga solish ishlari bilan jiddiy shug’ullanishga to’g’ri keladi, quduqlarning suv bosishini kamaytirish choralari ko’riladi. Bu davrda mahsulot olishning kamayish sur’ati turlichadir va u ko’p ko’rsatkichlarga bog’liq.
- Neftni suv bilan siqib chiqarilgan va uzoq muddat davomida qazib olinayotgan ob’ektlar ma’lumotlarini tahlil qilish natijasida YU.I. Bragin to’g’ri chiziqli bog’liqlikni yaratdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
