Mavzu: O’qish darslarini “odobnoma” darslari bilan bog’lab o’tishning yoshlarni komil inson qilib tarbiyalashdagi o’rni

Bolalik davri – oltin davr.
Bolalik. Bolalik beg`uborlik. Farzand istiqboli nima? Xalqning yoshlarga g`amxo`rligi. Iste’dodli yoshlar. Buyuklar izidan. Bobur, alisher, Ibn Sino, Mirzo Ulug`bek izidan. Vatanga fidokor bo`lish. O`qish va izlanish. Prezidentni yoshlarga qilgan g`amxo`rligi. Chet elda ilm olish. Istiqbol nima? Yoshlar imkoniyatidan to`g`ri foydalanish.
Xalq uchun kurashgan insonlar.
Xalq uchun yashash. Umr mazmuni. Yetim, nogironlarga yordam berish. Solih farzand bo`lish, ixtiro qilish, yaxshi nom qoldirish. Kitob, imorat, jasorat yaratish. Shahidlar hotirasini unutmaslik, yodgorlik o`rnatish. Fitrat, Cho`lpon, A.qodiriy va boshqalar jasoari. Xalq she’ri.
Vaqtni ilmga bag`ishla.
Vaqt qadri. Vaqting ketdi, baxting ketdi. Vaqtni bekor ketgazmaslik. Ilm izlash, hunar o`rganish. Ilm – tuganmas boylik. Aqlli bo`lish – vaqtni tejash.
Til – buyuk ishlarga qodir.
Tilga ixtiyorsiz – elga e’tiborsiz. Til insonlar orasidagi aloqa. Navoiyning til haqida aytganlari. O`zbekiston Davlat tili bu o`zbek tili. 1995-yil 21-dekabrda «Davlat tili haqida»gi qonun. 1989-yil 21-oktyabrda – o`zbek tiliga davlat maqomi berildi. Til odobi nima? «Ona tilim» she’ri mazmuni. To`g`ri so`z bo`lish.
Hadislar yaxshilik sari chorlar.
Yaxshilik ham, yomonlik ham o`zingdan. Hadislardagi yaxshilik va yomonlik haqidagi fikrlar. Ota-onaga, qarindoshlarga mehr ko`rsatish. Shirin so`z bo`lish. Birovga ozor yetkazmaslik, munofiq bo`lmaslik, sahiy bo`lish. Til – yaxshilik va yomonlik keltirish haqida.
Andisha – odobning ko`rki.
Andisha. So`z noyob gavhar. So`z orqali – andisha qilish. Odobli bo`lish. Salomlashish, yomon odatlardan qochish. Andisha bilan aytilgan so`z hurmat va baxt keltirar.
Ushbu o`qish va odobnoma fanlari asosida tuzilgan dastur taxminiy dastur bo`lib, o`qish va odobnoma fanlarida berilgan takroriy mavzularni chiqarib tashlagan holda yaxlit bir fan sifatida tuzib chiqildi. Ushbu chegar fanni hosil qilish orqali biz o`quvchilar qayta – qayta o`qishlariga to`g`ri kelgan mavzularni birlashtirib mavzu,mazmun va ma’no jihatdan bir- biriga yaqin bo`lganlarini birlashtirib yaxlit mavzu qilib oldik. Lekin bunda belgilangan vazifalar hamda maqsadlar mohiyati o`zgarishsiz qolishiga e’tibor berildi. Albatta bunay chegara fanlarni hosil qilish va bugungi kun ta’limiga tatbiq qilishning imkoniyati yo`q. Chunki qat’iy belgilangan davlat ta’lim standartiga ko`ra ushbu fanlarni yaxlit fan sifatida o`tish mumkin emas. Yuqorida bajarilgan ishlar asosan fanlarni integratsiyalash yo`lida bir urinish bo`lib, yaqin kelajakda agra shunday chegara fanlar hosil qilish imkoni bo`lsa undan foydalanish mumkin deb o`ylaymiz.
O`qish va odobnoma darslarida integratsiya asosida o`tish imkoni bo`lgan holatlar bu o`zaro mavzusi va mazmuni bir-biriga yaqin bo`lgan mmavzularni bog`lab o`tishdir. Chunki bundy mavzular har ikkala fanda ham mavjud bo`lib, ularni o`zaro bog`lab darslarni tashkil etish orqali biz o`quvchilarga har tomonlama bilim berish imkoniyatiga ega bo`lamiz.
Agar biz o`qish darslarida odobnomada berilgan mavzularni bog`lagan holda darslarni tashkil etsak bunda o`qish darslarning tarbiyaviy ahamiyati yanada kuchayadi. Odobnoma darslarida esa o`quvchilarni turli irodaviy sifatlarini shakllantirish va rivojlantirishda ularning og`zaki nutqini rivojlanntiruvchi turli usullarni qo`llashimiz mumkin bo`ladi.
Shu bilan birga darslarni tashkil etishda faqatgina o`qish va odobnoma fanlarin emas tasviriy san’at va mehnat darslarini ham bohlab o`tish orqali biz dars samaradorligiga erishishmiz mumkin bo`ladi.