Mavzu: O’qish darslarini “odobnoma” darslari bilan bog’lab o’tishning yoshlarni komil inson qilib tarbiyalashdagi o’rni

Kichik guruhlarda ishlash.
Integratsion mashg`ulotlarni o`tkazishda mavzuning xususiyatiga qarab o`quvchilarni kichik guruhlarga bo`lish amalga oshiriladi. «Kichik guruhlarda ishlash» usuli muammoli o`qitish texnologiyasiga kirib, o`quvchi faolligini oshirish va jadallashtirishga asoslanadi.
«Kichik guruhlarda ishlash» usuli o`quvchilarning har biri uchun munozarada qatnashish huquqini beradi, bir-biridan bilimlarini oshirishga imkon yaratadi, boshqalar yaikrini qadrlashga o`rgatadi. Bunda sinf o`quvchilari soniga qarab 3-4 ta guruhlarga ajratiladi. Kichik guruhlarda ishlash usuli berilgan muammoni bir necha guruhlarga bo`linib yechishni, har bir o`quvchini faol ishtirokini ta’minlaydi. Guruhda ishlash o`quvchilar o`rtasida vazifalar aniq taqsimlanishiga tayanadi va faollikka undaydi.
«Tarmoqlar» yoki «Klaster» usuli.
Boshlang`ich sinfda integratsion darsorqali o`quvchilarni fanlararo bilimlarini aniqlash maqsadida yoki o`tilgan dars bo`yicha qanday tushunchalarni anglaganliklarini aniqlash maqsadida «Tarmoqlar» usulidan foydalanish zarurdir. Bu usul o`quvchilarni o`quv faolliklarini oshirishda muhim hisoblanadi. Odatda o`quvchilarning ba’zi birlari sutskash tinglovchilar bo`lishadi, chunki ularga o`qituvchi matnni tushuntiradi, shuning uchun ularning bilimlariga o`qituvchi mas’ul, degan ishonch shakllanib qolgan. «Tarmoq» usuli orqali esa, u boshqalar bilimigagina tayanmasdan, balki o`z fikrlarini ifodalashga urinadi.
Tarmoq (klaster) – fikrlarning tarmoqlanish strategiyasi bo`lib, o`quvchilarning u yoki bu mavzu bo`yicha erkin va bemalol o`ylashga, faol harakat qilishga yordam beradi. «Tarmoq» individual yoki guruhlarda ishlash uchun mo`ljallangan strategiyadir. U faqat g`oyalar orasidagi bog`lanishlarni, fikrlashni ta’minlash imkoniyatini beradigan tuzilmani aniqlab olishni talab qiladi. U fikrlashning oddiy shakli emas, balki miya aoliyati bilan bog`langan. Bundan tashqarii bu usul o`quvchilarni biror-bir mavzuni chuqur o`zlashtirishlairiga yordam berib, o`quvchilarni mavzuga taalluqli tushuncha yoki aniq fikrni erkin va ochiq ravishda ketma-ketlik bilan uzviy bog`langan holda tarmoqlashlarini o`rgatadi.
«Kubik» usuli.
Bu usul ham o`quvchilarni faollashirishda, mustaqil, ijodiy, tanqidiy fikrlashlari uchun zarurdir. Buning uchun tomonlari 20 santimetrdan katta bo`lmagan kubik yasaladi. Uning 6 ta tomoniga mavzuga oid 6 xil ko`rsatma yozib qo`yiladi. Bu ko`rsatmalar har bir tomonning yoritilishini, o`quvchilar anna shu muammoni 6 xil ko`rinishini muhokama qilinishini ta’minlaydi. «Kubik» usulini guruhlarda yoki individual holda qo`llash mumkin. Asosiysi kubikning 6 ta tomonidagi topshiriqlarni og`zaki yoki yozma tarzda ifodalanadi. Buning uchun ma’lum vaqt beriladi.
«Olti o`ylantirgich qalpoqchalar» usuli.
Bu usul biror narsa ustida fikr yuritayotib, o`quvchilarni bir necha operatsiyalarni bajarishga harakat qilishga undaydi. Ular dalillarni tahlil qilishga, mavjud e’tirozlarni asoslashga urinadilar va ularni barchasini barovariga bajaradilar.
Olti o`ylantirgich qalpoqcha – bu bir urinishda bittadan fikrlash harakatini bajarishga taklif qiluvchi usul. O`quvchilar barcha ishlarni birdaniga bajarishga urinmay, bittadan qalpoqni kiyadilar, hammasi bo`lib 6 ta turli rangdagi qalpoq mavjud va ularning har biri fikrlashning ma’lum turiga mos keladi. Bu usul aynan integratsion darslarda qo`l keladi va boshqalardan foydalaniladi.