Mavzu. Siyosatshunoslik fani predmeti, maqsad va vazifalari

Siyosatshunoslik fanining asosiy kategoriyalari

1. 
   Siyosat – davlat ishlarida ishtirok etish, davlatning yo’nalishini, faoliyat mazmunini, shakli va vazifalarini belgilashda ishtirok etish.
   
2. 
   Siyosiy hokimiyat – muayyan xalq, sinf, guruh, shaxs o’zining siyosatda ifodalangan irodasini amalga oshirish imkoniyatidir.
   
3. 
   Siyosiy tizim – davlat hokimiyati va davlat boshqaruvini shakllantirish hamda amalda ro’yobga chiqarish bilan bog’liq munosabatlar, harakatlar, tashkilotlar tizimidir.
   
4. 
   Siyosiy hayot – siyosiy hokimiyatni joriy qilish bilan bog’liq bo’lgan ijtimoiy hayotning bir qismi, sohasi.
   
5. 
   Siyosiy munosabatlar – hokimiyatni qo’lga olish va amalga oshirish sohasida turli siyosiy tashkilotlar, ijtimoiy guruhlar hamda shaxslar orasidagi aloqalar.
   
6. 
   Siyosiy jarayon – jamiyatning siyosiy tizimini shakllantirish borasidagi ijtimoiy sub’ektlarning birgalikda amalga oshiradigan faoliyati.
   
7. 
   Siyosiy institutlar – ijtimoiy sub’ektlar o’rtasidagi siyosiy munosabatlarni tartibga solib turuvchi, muayyan sub’ektlarning manfaatlarini ko’zlab ish ko’ruvchi davlat, huquqiy, siyosiy, ijtimoiy muassasa va tashkilotlardir.
   

Siyosatshunoslik fani siyosiy hodisa va jarayonlarni o’rganishda xilma-xil usullardan foydalanadi:

1. 
   Umumiy usullar:
   

• 
  Sotsiologik yondashuv – siyosat – turli ijtimoiy guruhlarning o’z manfaatlaridan kelib chiquvchi raqobati.
  
• 
  Me’yoriy yondashuv – siyosatga axloqiy, insoniy me’zonlarni olib keladi.
  
• 
  Funksional yondashuv – siyosiy voqealarni o’rganishda ular o’rtasidagi bog’liqliklarni faqat dalillar va tajriba asosida tekshirishni afzal ko’radi.
  

( Makiavelli)

• 
  Tizimli yondashuv – XX asrning 50-60 yillarida AQSHlik olim T.Parson va D.Istonlar tomonidan ishlab chiqilgan – siyosatni yaxlit, murakkab, o’z-o’zini boshqaruvchi mexanizm sifatida baholaydi.
  
•