Мавзу: Суғурта ташкилотларида бухгалтерия ҳисоби фанининг предмети, объекти ва вазифалари

 
risklar transferi 
Risklar 
transformatsiyasi 
retrotsessiya 
 
1-chizma. Sug‘urta bozorida risklar transferi, transformatsiyasi va 
retrotsessiya 
Jamiyatda sug‘urta munosabatlarining rivojlanishi bilan su-
g‘urtalashni amalga oshirishning turli shakllari vujudga keldi va 
rivojlandi. Sug‘urtalash shakllari sifatida quyidagilarni keltirish 
mumkin: birgalikda sug‘urtalash, o‘zaro sug‘urtalash, ko‘p to-
monlama va qisman sug‘urtalash va boshqalar.
Birgalikda sug‘urtalashda bir obyekt biron riskdan bir nechta 
sug‘urtalovchi tomonidan sug‘urtalanishi mumkin. Bunda har bir 
sug‘urtalovchi o‘z zimmasiga olgan majburiyat doirasida sug‘urta-
lanuvchi oldida javobgarlikni olib boradi. Ba’zi bir yirik obyektlar-
ni sug‘urtalashda bir sug‘urta tashkilotining moliyaviy imkoniyati 
yetmasligi mumkin, shunda bir nechta sug‘urta tashkilotlari birga-
likda ushbu obyektni sug‘urtalashlari mumkin bo‘ladi. Amaliyotda 
sug‘urta tashkilotlari yirik obyektlarni sug‘urtalash uchun jamiyat-
larni, ya’ni sug‘urta pullarini tashkil etadilar. Sug‘urta pullarining 
a’zolari o‘z ulushi doirasida javobgarlikni olib borsa-da, ulardan 
bittasi sug‘urtalanuvchi bilan munosabatlarni olib borishi ham 
mumkin. Mazkur sug‘urtalovchi pul a’zolari tomonidan ixtiyoriy 
ravishda belgilanadi. 
O‘zaro sug‘urtalash munosabatlari qadimdan rivojlanib, ho-
zirgi kunga qadar taraqqiy etib kelmoqda. Qonunchilikka muvofiq 
 
Sug‘urta
lanuvchi 
Sug‘urta 
tashkiloti 
Sug‘urta 
tashkiloti 
Qayta sug‘urta 
tashkiloti 
Qayta sug‘urta 
tashkiloti 
Qayta sug‘urta 
tashkiloti 
Qayta sug‘urta 
tashkiloti 

---

14 
o‘zaro sug‘urtalash ma’lum shaxslarning o‘zaro sug‘urtalash jami-
yatlariga birlashishi orqali amalga oshiriladi. O‘zaro sug‘urtalash 
jamiyatlarining a’zolari o‘rtasida shartnoma tuzilib, ularning turli 
manfaatlari sug‘urtalanadi. Jamiyatning biror a’zosi sug‘urta hodi-
sasiga duch kelgan taqdirda, uning zarari jamiyatga kirish uchun 
to‘langan a’zolik badallari evaziga shakllantirilgan fond evaziga 
qoplab beriladi. O‘zaro sug‘urtalash jamiyatining o‘ziga xos xusu-
siyatlaridan biri bu uning notijorat faoliyat yuritishi hisoblanadi. 
Ya’ni uning asosiy maqsadi foyda olish emas, balki jamiyat a’zo-
lariga turli hodisalar oqibatida yetkazilgan zararlarni bartaraf etishda 
ko‘maklashish hisoblanadi.