Mavzu: Ta‟lim tizimida Navoiyning kichik janrdagi she‟rlarini o„rganish usullari reja: kirish. Bmining umumiy tavsifi

Download 1.14 Mb. bet 10/19 Sana 18.03.2023 Hajmi 1.14 Mb. #1282857

Bog'liq
xolmirzayeva sitora

Bu sahifa navigatsiya:

• Ruboiyning vazn xususiyatlari quyidagicha jadval asosida o„rganiladi
• Yo„q dah r da bi r be sa r-u so mon men dek
• Maf‟uvlu mafo„ilun mafo„iylun fa‟uvl
• O„z ho li g„a sar gash ta yu hay ro n men dek
• G„am ko„ yi da xo nu mo n vay ro n men dek
• Maf‟uvlu mafo„ilun maf‟o„iylu fa‟uvl
• Ya‟ ni ki a lo xon-u a lo mo n
• Maf‟uvlu mafo„ilun mafo„ilun fa‟uvl
• Ruboiy Mavzusi, Tushunarsiz Radif
• VENN DIAGRAMMASI VENN DIAGRAMMASI
• Talabalar “Assisment” topshirig„ini bajaradilar “Assesment”

Raviy
Radif
Somon	-n	Mendek
Hayron	-n	Mendek
Vayron	-n	mendek
Alomon	-n	mendek

Ruboiyning vazn xususiyatlari quyidagicha jadval asosida o„rganiladi:

1	2	3	4
Yo„q dah r	da bi r be	sa r-u so mon	men dek
–– v	v v –	v – – –	––
Maf‟uvlu__mafo„ilun__mafo„iylun__fa‟uvl'>Maf‟uvlu	mafo„ilun	mafo„iylun	fa‟uvl
O„z ho li	g„a sar gash ta	yu hay ro n	men dek

– – v	v – – v	v – – v	–	–
Maf‟uvlu	maf‟o„iylu	maf‟o„iylu	fa‟uvl
G„am ko„ yi	da xo nu mo	n vay ro n	men dek
–– v	v – v –	v – – v	–	–
Maf‟uvlu	mafo„ilun	maf‟o„iylu	fa‟uvl
Ya‟ ni ki	a lo xon-u	a lo mo n	men dek
– – v	v – v –	v – v –	–	–
Maf‟uvlu	mafo„ilun	mafo„ilun	fa‟uvl

Kichik guruhlarda ishlash:

Ruboiy	Mavzusi,	Tushunarsiz			Radif	va	Obrazlari	Badiiy
matni	turi	so„zlar izohi			qofiyalar			tasvir
	(taronayi							vositalari
	yoki xosai
	ruboiy)
“Ko„z bila	Ishq-	Qabog„		–	Radif	–	Ma‟shuqa,	Takrir,
qoshing	muhabbat,	qovoq,		ko„z	yaxshi;		lirik	ta‟did
yaxshi…”	ma‟shuqa	bilan		qosh	mutlaq		qahramon,	san‟atlari
(matn	tavsifi;	oralig„i;			qofiya:		- oshiq;
to„liq	taronayi	eng	–	yuz;	qabog„ing,		Yordamchi
o„qiladi)	ruboiy	meng	–	xol;	dudog„ing,		obrazlar –
	(a-a-a-a)	dudog„ – lab,			saqog„ing,		ko„z, qosh,
		saqog„		–	ayog„ing.		meng,
		iyak.					dudog„.

• 
  Ruboiyni o’rganishda ham keng qo’llaniladigan “Klaster”
  

usulidan foydalanamiz.

a- a-a-a
qofiyalanadi

a-a-b-a	To’rt
	qatordan
qofiyalanadi
	iborat

Dubaytiy	Ruboiy	Ahrab

Hazaj bahri	Ahram

Tuyuqlar tahlili. Tuyuqlar ifodali o„qiladi.

Yo Rab, ul shahdu shakar yo labdurur,

Yo magar shahdu shakar yolabdurur.

Jonima payvasta novak otqali

G„amza o„qin qoshig„a yolab durur.

Tuyuqning so„zma-so„z tabdili quyidagicha: Yo Rabbim, bu asal-qandmi yoki labmi, yoki qand-u shakar yalabdimikan. Yoki jonimni jazolash, yaralash uchun kipriklaridan yasalgan noz-karashma o„qlarini qoshlariga joylab turibdimi?

Tuyuqlar -a, -a, -b, -a tarzida qofiyalangan.

“Tushunchalar tahlili” texnologiyasi asosida lug„at ustida ishlanadi: shahd – asal, yo labdurur – yoki labmikan, yo magar – yoki, yolabduru – yalabdimikan, payvasta – tutash, novak – kamonning o„qi; bu yerda yorning kipriklari, g„amza o„qi – noz-karashma, erkalik, yolab durur – joylabdimikan. Tuyuqda tajnis san‟atiga duch kelamiz.

Tahlil savol-topshiriqlar bilan davom ettiriladi.

1. Birinchi misrada oshiq nimadan bunchalar hayratga tushgan deb o„ylaysiz?

2. 
   O„ylab ko„ringchi, birinchi bayt bilan ikkinchi bayt oralig„ida qanday bog„liqlik bor?
   

3. 
   Tuyuq zamirida qanday ma‟no yaShiringan?
   

Tahlil yakunida qit‟a va tuyuqlar o„rtasidagi ayricha xususiyatlar aniqlanadi va taqqoslanib umumiy xulosalar chiqariladi.

Tuyuq – o„zbek va ayrim boshqa turkiy xalqlar mumtoz adabiyotidagi tajnisli qofiya asosida, aruzning ramali musaddasi maqsur vaznida yaratiladigan to„rt misradan iborat she‟riy janr. Tuyuqda qofiya shaklan bir xil, mazmunan har xil bo„lgan so„zlar asosiga quriladi.

VENN DIAGRAMMASI


VENN DIAGRAMMASI - 2 va 3 jihatlarni hamda umumiy tomonlarini solishtirish yoki taqqoslash yoki qarama-qarshi qo„yish uchun qo„llaniladi.

Tizimli fikrlash, solishtirish, taqqoslash, tahlil qilish ko„nikmalarini rivojlantiradi.

Ruboiy va tuyuqning o„xshash va farqli jihatlari

Interfaol metodlardan yana biri assistentdir.

Bu metod o„quvchilarni fikrlashga undaydigan va dunyoqarashini shakllantiradigan metodlardan biri hisoblanadi. U jadval ko„rrinishida bo„lib, quyidagicha amalga oshiriladi:

Talabalar “Assisment” topshirig„ini bajaradilar

“Assesment”( inglizcha “аssesment” baholash) bir qancha yondashuvlar asosida egallangan bilimlar miqdorini sinash, masalaning mohiyatini chuqurroq tahlil qilish va shaxsning o„zini o„zi baholashiga asos bo„ladi.

Texnologiyani qo„llashda talabaning bir vaqtning o„zida bilimi, savodxonligi, fikrlash qobiliyati sinovdan o„tkaziladi.

O„tkazish tartibi:

Monitorda texnologiya jadvali aks ettiriladi. Har bir talaba mazkur jadval yozilgan tarqatmalar bilan ta‟minlanadi va topshiriqlar beriladi. Jumladan, dostonning o„ninchi maqolati “Rostlik ta‟rifida” bobidagi inson ma‟naviy qiyofasini yorituvchi hikoyatlarning badiiy va axloqiy xususiyatlarini aniqlash yuzasidan quyidagicha topshiriqlar beriladi: talabalar o„z-o„zlarini baholaydilar. Guruhlarda topshiriq bajarib bo„lingach, o„qituvchi to„g„ri javobni o„qib beradi.

	Test	Muammoli vaziyat
	Test	• Nima uchun Navoiy ruboiy
	“Xazoyin ul maoniy”ga qancha	janriga	faol	murojaat

Download 1.14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:

---

Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling