Мавзу: таълимда ахборот технологиялари фанининг предмети, мақсади ва вазифалари режа
Download 1.31 Mb. Pdf ko'rish
|
1-маъруза ТАЪЛИМДА АХБОРОТ
|
ахборотларни кодлаш дейилади. Ҳаётда ахборотни кодлашнинг кўпдан кўп
усуллари мавжуд. Уларга Морзе ва харфларни рақамлаш усулларини киритиш мумкин (қуйида кенгроқ ёритилган). Компьютер рақамларнинг ўзини эмас, балки шу рақамларни ифодаловчи сигналларни фарқлайди. Бунда рақамлар сигналнинг икки қиймати билан (магнитланган ёки магнитланмаган; уланган ёки уланмаган; ха ёки йўқ ва х.к.) ифодаланади. Бу ҳолатнинг биринчисини 0 рақами билан, иккинчисини эса 1 рақами билан белгилаш қабул қилинган бўлиб, ахборотни иккита белги ёрдамида кодлаш номини олган. Бу усул қисқача қилиб, иккилик кодлаш деб ҳам аталади. Бунда ҳар бир рақам, алифбодаги ҳарфлар ва белгилар жахон андозаларидаги кодлаш жадвали - ASCII (American Standard Code for Information Interchange) жадвали ёрдамида иккилик белгилар кетма-кетлигида ифодаланади. 22 Кодлаш усуллари иккита - текис ва нотекис турда бўлиши мумкин. Текис усулларда бир хил хажмдаги белгилардан фойдаланилса, нотекис усулда белгилар турли хажмдаги белгиларни ўз ичига олади. Кодлашнинг нотекис усулига Морзе алифбоси мисол бўла олади, чунки унда ҳар бир харф ва рақамга узун ва қисқа сигналларнинг иккилик кетма-кетлиги мос келади. Масалан, Э харфига биргина нукта мос келса, О харфи учун учта тире мос келади. Бундай усул билан ахборотларни узатиш мумкин бўлсада, уларни қайта ишлаш катта муаммоли вазифадир. Шунинг учун ҳам ахборотларни қайта ишлаш воситаси ҳисобланмиш компьютерда кодлаш усулларидан фойдаланилади. 23 Компьютер ишлов берадиган барча маълумотлар элементлари «ғиштчалар», яъни 0 ва 1 рақамлардан (битлар) дан тузилади. Шундан сўнг қуйидаги занжир ҳосил бўлади: Download 1.31 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|