Mavzu. Tekis richag-krivoship shatunli mexanizmning strukturasi, kinematikasi va kinetostatikasini tekshirish

1.1.2 Mexanizmning qo’zg’aluvchanlik darajasini va tuzilish formulasini yozamiz.

Mexanizmning qo’zg’aluvchanlik darajasini P.L.CHebeshev formulasi bilan hisoblaymiz;

bu yerda; n-qo’zg’aluvchi zvenolar soni
P₅- 5 klass kinematikaviy juftlar soni
P₄- 4 klass kinematikaviy juftlar soni
Bu mexanizmda hammasi bo’lib 5 ta qo’zg’aluvi zveno bor;
zveno 1-krivoship, zveno 2-shatun, zveno 3-polzun, zveno 4-shatun, zveno 5-polzun, ya’ni n5
V klass kinematikaviy juftlar soni P₅ ni hisoblaymiz. Berilgan mexanizmda O₁, A, B, C nuqtalarida 5 ta aylanma va 3 zvenoni x-x tekislikka, 5-zvenoni u-u tekislikka nisbatan ilgarilanma xarakatlaridir, ya’ni R₅7, R₄0.

bo’ladi. Demak, mexanizmdagi barcha zvenolarning ma’lum xarakatini olish uchun bitta yetakchi zveno yetarli. Bu mexanizmda yetakchi zveno sifatida O₁A krivoshipni qabul qilingan.

1.1.3. Mexanizmni Assur gruppalariga ajratamiz.

Gruppalarga tarqatish asosan, yetakchi zvenodan eng uzoqda birlashgan gruppalarni ajratishdan boshlanadi. Mexanizmdan bitta Assur gruppasi ajratilgandan so’ng qolgan qismining qo’zg’aluvchanlik darajasi W=1 bo’lishi kerak.
Mexanizmda bitta yetakchi zveno qolguncha gruppalarni ajratamiz. Tekshirilayotgan mexanizmda 4-5 va 2-3 Assur gruppasi mavjud. Hamda qo’zg’aluvchpnlik darajasi 1 ga teng bo’lgan yetakchi zveno bor (2-shakl).
Mexanizmning tuzilish formulasi quyidagicha yoziladi:
I₍₁₎-II_(2.3)-II_(4.5)

1.2. Mexanizm kinematikasini tekshirish

1.2.1. Mexanizm zvenolarining holatlarini chizish

a) Yetakchi zvenoning bir marta to’la aylanishda 12 vaziyatni chizamiz. Buning uchun O₁ markazidan O₁A=30 mm radius bilan A nuqtaning traektoriyasini bildiruvchi aylana chizamiz. Bu aylanani 12 qismga bo’lamiz va krivoshipning har 30^o burilgandagi vaziyatni olamiz.
b) Topilgan A nuqtaning har bir holatidan AB va AC uzunlikda yoylar chizib, 2-3 va 4-5 zvenolarning 12 holatini chizamiz.
v) AB zvenoning o’rtasida joylashgan og’irlik markazi nuqtalarni birlashtirib, S₂ nuqtaning traektoriyasini olamiz (1-shakl).
g) AC zvenoning o’rtasida joylashgan og’irlik markazi nuqtalarni birlashtirib, S₄ nuqtaning traektoriyasini olamiz (1-shakl).