ТМКлар хорижий фаолияти билан боғлиқ энг ўткир муаммолардан бири шуки халқаро туризмда даромадлар оқимини қабул қилувчи мамлакатлар ҳисобланади. У икки таркибий қисмга бўлиниб кетади: импорт қилинаётган товарлар (хизматлар)га тўловлар ва ишлаб чиқариш ресурслари эгаларини мукофатлашга тўловлар. - ТМКлар хорижий фаолияти билан боғлиқ энг ўткир муаммолардан бири шуки халқаро туризмда даромадлар оқимини қабул қилувчи мамлакатлар ҳисобланади. У икки таркибий қисмга бўлиниб кетади: импорт қилинаётган товарлар (хизматлар)га тўловлар ва ишлаб чиқариш ресурслари эгаларини мукофатлашга тўловлар.
- Ўтказилган тадқиқотлар кўрсатмоқдаки, ТМКларнинг хориждаги филиаллари маҳаллий компаниялар даражасида товарлар (хизматлар)ни импорт қилишга мойилдирлар. Бундан ташқари, кўпчилик ТМКлар иложи борича маҳаллий ресурслардан фойдаланишни кўзлаб ўзининг нуфузи ва мавқеини қабул қилувчи мамлакатларда яратиш ва мустаҳкамлашга интилади.
- Шу билан бирга ТМКлар айниқса туризмда ўзи келиб чиққан мамлакат билан мустаҳкам алоқада бўлиб туради. У «Жонажон» ташриф буюрувчиларни қабул қилишни мўлжаллайди. Мисол учун, АҚШ йирик меҳмонхоналар компаниялари миллий чегараларидан ташқарига чиқа бошладилар. Америкача меҳмоннавозлик стандартларини тарқатиш ва корхоналар занжири яратишга интилмоқдалар. Изидан чиқиш туристик оқимлари кенгаймоқда, америкаликлар ўзларига хос бўлмаган ва тассавур ҳам қилолмаган хорижий хизмат кўрсатишлардан нолий бошладилар. Бугунги кунда жаҳон бўйлаб тарқалган отеллар Американинг «Ай-Тт-Ти Шератон», ёки «Хилтон Хоутлез Корпорейшн» типидаги меҳмонхоналари занжирига бирлашганлар. Ватандошлари диди ва таъби ҳисобга олиниб пиво ва сигареталар АҚШдан импорт қилинади.
Япон ТМКлари хорижий филиаллари ресторан хўжалигида мебеллар, озиқ-овқат маҳсулотлари Япониядан ташиб келтирилади. «Жонажон» мамлакат қиёфасини яратиш, стандартлаштириш билан боғлиқ глобал жараёнлар филиалларни ўз юрти товарлари ва хизматларини импорт қилишга мажбур этиш бошқа сабаблар ҳам бор албатта. «Эр Франс» авиакомпанияси ўзининг француз маркасини олға суради, «Роял Викинг Лайн» паром компанияси эса ҳамма нарсада Скандинавияга тегишли экани сезилиб туришига ҳаракат қилади. - Япон ТМКлари хорижий филиаллари ресторан хўжалигида мебеллар, озиқ-овқат маҳсулотлари Япониядан ташиб келтирилади. «Жонажон» мамлакат қиёфасини яратиш, стандартлаштириш билан боғлиқ глобал жараёнлар филиалларни ўз юрти товарлари ва хизматларини импорт қилишга мажбур этиш бошқа сабаблар ҳам бор албатта. «Эр Франс» авиакомпанияси ўзининг француз маркасини олға суради, «Роял Викинг Лайн» паром компанияси эса ҳамма нарсада Скандинавияга тегишли экани сезилиб туришига ҳаракат қилади.
- Халқаро туризм йўналиши бўйича товар ва хизматлар импорти бир қатор ривожланаётган давлатлар бюджетига сезиларли статиялари ҳисобланади. Бу операциялар валютани чет элга оқими билан кечсада, трансмиллий компаниялар қабул қилувчи мамлакатларга пулли туристик ишлаб чиқариш хизматлари кўрсатилаётганичалик кўп эмас. Капитал қуйишдан ТМКлар фоиз кўринишида даромад олади ва «ватани»га ўтказади. Унинг филиалида банд асосий ишчи кучлари айниқса хориждан таклиф этилган малакали кадрлар – юқори ва ўрта бўғин менежерлари ҳисобланади.
- Ўз меҳнатлари учун улар жуда катта миқдорда маош оладилар ва уни доимий яшаш жойига ўтказадилар.
- Халқаро туризмдан тушадиган тушумларнинг катта қисмини қабул қилувчи мамлакатлар ўз даромадлари ҳисобига трансмиллий компаниялар билан ташиш ишларини бажариши натижасида йўқотади. ТМКлар хусусий корхона эгасими, ёки уни аниқлик бўйича бошқараяптими? аҳамияти йўқ. У тадбиркорлик даромадига ёки фойдага эга бўлади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
