ТМКлар чет элларда кўп ҳолларда инновацион, энг янги замонавий теникалардан фойдаланиш билан мукаммал технологияларни қўллашиб корхоналарини жойлаштириш орқали миллий компаниялар олдида ўз устунлигини намойиш этаяпти. Кейингиси бошқарув ва тадбиркорлик тажрибасини қабул қилаяпти. Бу билан улар ўзининг рақобатбардошлигини ошираяпти ва технологик янгиликларни изчил жорий этишни ўрганаяпти. Таиланд ва Тунис каби мамлакатларда туризмда чет эл илғор тажрибалари айниқса тез ёйилаяпти. Саёҳлик индустриясининг маҳаллий корхоналарида даромад ўсиши кўзга ташланаяпти. Айрим ҳукуматлар энди ўз давлатлари ҳудудлари (территорияси)да трансферт технологияларни ТМК фаолиятининг алоҳида шарти қилиб қўймоқдалар. - ТМКлар чет элларда кўп ҳолларда инновацион, энг янги замонавий теникалардан фойдаланиш билан мукаммал технологияларни қўллашиб корхоналарини жойлаштириш орқали миллий компаниялар олдида ўз устунлигини намойиш этаяпти. Кейингиси бошқарув ва тадбиркорлик тажрибасини қабул қилаяпти. Бу билан улар ўзининг рақобатбардошлигини ошираяпти ва технологик янгиликларни изчил жорий этишни ўрганаяпти. Таиланд ва Тунис каби мамлакатларда туризмда чет эл илғор тажрибалари айниқса тез ёйилаяпти. Саёҳлик индустриясининг маҳаллий корхоналарида даромад ўсиши кўзга ташланаяпти. Айрим ҳукуматлар энди ўз давлатлари ҳудудлари (территорияси)да трансферт технологияларни ТМК фаолиятининг алоҳида шарти қилиб қўймоқдалар.
- ТМКлар жойлашган мамлакатлари иқтисодиётига таъсири. ТМКлар нафақат қабул қилувчи мамлакатлар, балки ўз “жонажон” мамлакати иқтисодиётига таъсир ўтказади. Бу байналминаллашув (интернационлаштириш)нинг тескари томони анча ёмон тадқиқ қилинган. Туристик ТМК лар туризм ички бозори таркибини ва туристик маҳсулотлар ишлаб чиқариш самарадорлик (рентабеллиги)ни ўзгартириши мумкин.
Биринчидан, ишлаб чиқариш кўламидан иқтисод олиш учун туризм бозори етарли ҳажмга эга бўлмаган кичик мамлакатда, Сингапур авиа йўналишидаги корпорацияси типидаги “экспорт варианти” иқтисодий стратегияси етарли эмас. Улар жаҳон иқтисодиётига интеграциялашмасдан туриб, фаолият юритолмасди. - Биринчидан, ишлаб чиқариш кўламидан иқтисод олиш учун туризм бозори етарли ҳажмга эга бўлмаган кичик мамлакатда, Сингапур авиа йўналишидаги корпорацияси типидаги “экспорт варианти” иқтисодий стратегияси етарли эмас. Улар жаҳон иқтисодиётига интеграциялашмасдан туриб, фаолият юритолмасди.
- Иккинчидан, ТМКлар инвестицияларни юқори даромадни таъминлайдиган дестинацияларга йўналтиради ва бу билан туризм индустриясида қўйилган капиталлар ўртача даромад хажмини кўпайтиришга имкон яратади.
- Учинчидан, улар чиқиш туризми маҳсулотлари ишлаб чиқаришни узлуксиз йўлга қўйиб, ички бозорда нарх-наво даражасини пасайтиради.
- Тўртинчидан, чиқиш туризмига ихтисослашган ТМКлар жойлашган мамлакатларида бозорда монополистик устунликни эгаллайди. Агар у олигополистик таркибига эга бўлса, корпорациялар ўз бозор ўринларини ҳимоя қилиш учун блокларга бирлашадилар. Ҳудудда “Ай-Ти-Ти Шератон” отеллари занжирининг очилиши одатда кўп ўтмай бу ерда “Хилтон Хоутелз Корпорейшн” ёки “Холидей Инн Уорлдуайд” компаниялари пайдо бўлишини билдиради.
Do'stlaringiz bilan baham: |
