Мавзу VIII. Халқаро туризм бозорида трансмиллий компаниялар

Фойда салбий аҳамият ҳам касб этиши, яъни зарар шаклида ҳам бўлиши мумкин.

• Фойда салбий аҳамият ҳам касб этиши, яъни зарар шаклида ҳам бўлиши мумкин.
• Трансферт нарх шаклланиши механизми ёрдамида фойда бир мамлакатдан бошқасига оқизмай-томизмай ўтказилиши мумкин.
• Айрим мамлакатларда (Шри-Ланка, Филиппин, Индонезия ва х.к.) хорижий инвесторларга туристик корхоналардан олинган даромадларни ўз мамлакатига чекланмаган миқдорда эркин олиб кетиш кафолати берилган. Масалан, Гамбияда туристлар олиб келадиган хорижий валютанинг атиги 15% нигина ушлаб қолишга мувоффиқ бўлинади.
• Африкага сафар қиймати жуда қиммат бўлишига қарамай қабул қилувчи мамлакат бу суммадан арзимагангина улуш олади. Европалик турист тўлиқ компания хизматлар учун тўловни ўз ватанида туристик фирма орқали амалга оширади. У ўзи билан қабул қилувчи мамлакат учун валюта ишлаб олиш манбаи ҳисобланган совға-саломга озроқ пул олади, холос. Туризмни ривожлантиришнинг бундай моделини маҳаллий иқтисодиёт билан ҳеч қандай боғлиқ жойи йўқ. Туристик комплекс у бўлмаганида ҳам, чўлда-саҳрода ёки ойда ҳам хорижий ташриф буюрувчилар оқими ҳисобига ишлаб тураверади.
• Қабул қилувчи мамлакатлар иқтисодиётида халқаро туризмни қўшиш маҳаллий ишчи кучларини жалб этиш (гап янги иш турлари ҳақида бораяпти, юқори малака ва маҳсус тайёргарликни талаб қилмайди), туристик мажмуа (комплекс) жиҳозлашда маҳаллий материаллардан, шунингдек хорижий ташриф буюрувчиларни овқатлантириш учун қишлоқ хўжалик маҳсулотларидан фойдаланиш йўли билан амалга ошиши мумкин.

Бундай ҳолда халқаро туризм ўша мамлакатда унинг иқтисодиётини ривожлантиришда иши миллий маҳсулот – ички миллий маҳсулотни кўпайтириш имконини беради.

• Бундай ҳолда халқаро туризм ўша мамлакатда унинг иқтисодиётини ривожлантиришда иши миллий маҳсулот – ички миллий маҳсулотни кўпайтириш имконини беради.
• Агар ТМКлар берадиган билим, тажриба, технологик сирлар ғарбда уни «ноу-хау» деб аташади)га эътибор берилмаса, миллий иқтисодиётда ТМКларнинг таъсирини баҳолаш тўлиқ бўлмайди. Буларнинг ҳаммаси номоддий капитал, лекин улардан тўғри фойдаланилса жуда бебаҳодир.
• Ҳозирги вақтда амалда ТМКлар технологик янгиликлар «инкубатори»га айланган. Улар ўзларининг хусусий иновацион дастурларини ишлаб чиқадилар. Интеллектуал товарлар яратишда катта маблағ сарфлайдилар ва уларни жаҳон бозорида таклиф қиладилар.
• Туризмда трансферт технологияларнинг ишончли ва ёрқин бир мисоли бутун жаҳонга машҳур «Мак Дональдс» фирмалари фаолияти ҳисобланади. Улар тез овқатланиш индустриясида ҳақли равишда етакчи саналади. Унинг муваффақияти биринчи навбатда юқори хизмат кўрсатишни таъминлаш ғояларига бўлган ўта фидойи ишончдир. Ўз фаолияти тарихи давомида у ишлаб чиқариш жараёнларида ҳар бир операцияни методик равишда такомиллаштириб бормоқда.