Maxsus pedagogika

Logopediya 
- nutq kamchiliklarini o‘rganish hamda ulami bartaraf etish 
yo‘llari va metodlarini ishlab chiqish bilan shug‘ullanuvchi fan.
Motorika 
— insonga xos harakat reaksiyalari, ko‘nikmalari, malakalari va 
murakkab harakatlaming jami. Bolalarda motorika elementar harakat reaksiyalaridan 
boshlab to murakkab harakat malakalari va predmetli harakatlar tarkib topishigacha 
bo‘lgan darajada asta-sekin o‘sib boradi. Motorikaning buzilishi markaziy nerv 
sistemasi turli qismlarining kasallanishiga bog‘liq va darajasi, sifati hamda kasallangan 
joyga qarab turlicha bo‘lishi mumkin. Motorikaning hatto ozgina buzilishi ham 
bolaning kamol topishiga va uning ulgurishiga yomon ta’sir ko‘rsatishi mumkin. 
Bolalarda motorikaning buzilishi ko‘p hollarda o‘z vaqtida o‘tkazilgan korreksiya 
yordamida bartaraf etiladi.
2 1 7

---

Mutizm 
— biror ruhiy xastalik oqibatida tevarak-atrofdagilar bilan nutq 
muomalasining to‘xtalishi. Muntazam vaqtincha xarakterga ega bo‘ladi va 
nevrotik reaksiyalar guruhiga kiradi.
Nasledstvennost 
(irsiyat) — belgilar va xususiyatlarning bir avloddan 
ikkinchi avlodga o‘tishi.
Negativizm 
— boshqa kishilar ta’siriga asossiz, bahonasiz qarshilik ko‘rsatish; 
bu hoi xarakter va xatti-harakat patologik tarzda buzilganida ro‘y beradi, ammo 
noto‘g‘ri tarbiyalanganida normal bolalarda ham bo‘lishi mumkin.
Oligofrenopedagog 
— aqliy jihatdan qoloq bolalarga ta’lim va tarbiya berish 
bilan shug‘ullanuvchi pedagog.
Patogenez 
— patologiyaning organizmdagi kasallik jarayonlarining vujudga 
kelishi va o‘sib borishi zaminidagi ichki mexanizmlarning o‘zaro bog‘lanishini 
o ‘rganuvchi bo‘limi.
Patologik o ‘zgarishlar 
— ma’lum bir kasallik jarayonlari munosabati 
bilan inson organizmida vujudga keladigan o'zgarishlar. Bu o ‘zgarishlar 
anatomik (masalan, miya, jigar va boshqa ichki organlar hujayralarining 
aynishi) bo‘lishi mumkin yoki funksional (masalan, anatomik jihatdan 
hujayralar saqlangani holda ularning buzilishi yoki lat yeyishi).
Pedantizm 
— tartib-intizomga ortiqcha berilish, injiqlik darajasiga yetib 
boradigan tartib o ‘rnatish ishtiyoqi, ko‘pincha ishning mohiyatiga 
tushunmagan holda rasmiy, tashqi tartibga o‘jarlik bilan rioya qilish.
Preformizm 
— metafizik (antidialektik) nazariya, bu nazariyaga binoan, 
katta yoshdagi organizmning taqdiri tuxum hujayrasida yoki sper- 
matozoiddayoq belgilab qo‘yilgan bo'ladi, uning o‘sib borishi esa homila 
boshlangan paytda vujudga kelgan xususiyatlarning kengayishi va oddiy 
kattalashuvidangina iborat.
Psixik status 
— inson psixikasi holatining tasviri, bu narsa insonning 
intellektual, emotsional xarakteriga oid xususiyatlarni, xatti-harakat va 
faoliyatini o‘z ichiga oladi.