Мазкур дарсликда стандартлаш, метрология ва сертификациялаш турли жи


Download 1.27 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/67
Sana05.04.2023
Hajmi1.27 Mb.
#1276530
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   67
Bog'liq
Кишлок хужалиги махсулотларини стандартлаш... Бўриев Х. Ч.

3.4. Типлаштириш 
Типлаштириш — бу намунали конструктив, технологик, ташкилий 
ва бошка карорларни ишлаб чикиш хамда белгилаш жараѐ- ни булиб, 
уларда катор буюмлар ѐки жараѐнлар учун умумий техник хусусиятлар 
меъѐрий мустахкамланган булади. 
Янги машина ва буюмларни лойихалаш чогида конструктор 
зиммасида олдин ишлаб чикилган, унификация килинган йигув кисмлари 
ва деталларидан мумкин кадар фойдаланиш вазифаси туради. Акс холда 
хеч кандай иктисодий ѐки техник афзалликлари булмаган ишлаб 
чикаришнинг бир мунча замонавий даражаси технологик узилишни 
таъминлашга имкон бермайдиган катор янги лойихалар вужудга келади. 
Самарасиз хилма-хилликка, яъни унификация килинган йигув кисмлари 
ва деталлар чикарилишидан олдин намунали конструкцияларни яратишга 
типлаштириш ѐрдамида лойихалаш вакгидаѐк бархам бериш мумкин 
булади. 
Шундай килиб, типлаштириш — купинча конструкторлар ва 
технологлар мустакил иш сифатида бажарадиган стандартлаш турларидан 
биридир (1000 тонна, 500 тонна сигимли совутгичлар, конс- трукцияси 
бир хил, аммо улчамлари хар хил, смета хужжатлари тур- лича. 
Технологик жараѐнлар — мураббо, компот тайѐрлаш ягона принципга 
эга, аммо асос махсулот массасига мувофикдир). 


Шу билан бирга, типлаштириш стандартлашнинг кам таркал- ган, 
аммо жуда истикболли услубларидан биридир. 
Типлаштириш — бажарадиган иш ухшаш, аммо улчами ва ло- йиха 
ечимлари буйича бир-биридан унча фарк килмайдиган куплаб буюмлар, 
машиналар, ускуналарнинг халк хужалигида ишлаб чикя- лиши ва пайдо 
булишига йул куймаслик имконини беради. 
3.5. Комплекс стандартлаш 
Макбул сифатдаги кишлок хужалиги махсулотини ишлаб чи- 
каришнинг режалаштирилган хажмларига эришишда хозирги кун- да 
факат кишлок хужалиги ходимларигина эмас, балки мамлакат 
агросаноати мажмуига кирувчи купгина саноат корхоналарининг 
ходимлари хам иштирок этмокда. 
Хужаликлар уз имкониятларини жиддий равишда оширадиган ва 
кишлок хужалиги махсулотининг белгиланган сифат даражаси- га 
эришишни таъминлаши лозим булган куплаб энг зарур микдор- даги 
техника, материал, утит, пестицидлар, озука воситалари, такрор ишлаб 
чикариш воситалари билан куроллантирилмокда. 
Шу сабабли агросаноат мажмуининг купчилик буганлари бир 
вактнинг узида махсулот етказиб берувчилар ва истеъмолчилар сифатида 
намоѐн булмокда, кишлок хужалиги ишлаб чикариши сохдсидаги жами 
амалдаги конунлар ва талаблар барча манфаатдор томонларнинг 
кизикишларини 
мослаштириш, 
мувофиклаштириш 
ва 
тизимлаштирищдаги катъий талаб булиб колмокда. Комплекс 
стандартлаш бу вазифани адо этишга жалб килинган, уни амалга ошириш 
манфаатдор ташкилотлар ва корхоналар талабларини тула- рок ва 
окилона кондиришни, стандартлаш объектлари таркибига кирувчи 
таркибий 
кисмларнинг 
узаро 
богланган 
курсаткичларини 
мувофиклаштиришни, стандартларни кучга киритиш муддатлари- ни 
келишиб олишни таъминлайди. 
Кишлок хужалигидаги комплекс стандартлаш таркок объект- ларни 
стандартлашдан тайѐр махсулотни вужудга келтиришнинг барча 
элементларига мувофиклаштирилган талаблар асосида жа- мулжам 
харакатланувчи стандартларни ишлаб чикишга (хом ашѐ, ишлаб 
чикаришнинг техник воситалари, материаллар, бутловчи кисмлар, ишлаб 
чикаришни ташкил этиш услубларига) угишни назарда тутади. Булар 
утитлар меъѐрлари, материаллар, асбоблар, назорат услублари, ишлаб 
чикариш технологияси учун стандартларни ишлаб чикиш хамда жорий 
кдлишни уз ичига олади. 


Комплекс стандартлаш дастурларини ишлаб чикиш — стан- 
дартлашга янги, принципиал ѐндашувдир. Бу таъсирчан усул тар- мокда 
ягона технологик сиѐсатни олиб боришни таъминлайди. 
Комплекс стандартлаш дастурлари кишлок хуЬкалиги тармок- 
ларида хамда саноатнинг мувофик келувчи тармокларида жорий ва 
истикбол стандартлаш буйича режали топширикларни белги- лайдиган, 
шунингдек, пировард махсулот сифатини оширишни таъминлайдиган 
илмий тадкикот ишларини утказишни ва узаро мос- лашган 
стандартларни ишлаб чикишни мувофиклаштирадиган хуж- жат 
хисобланади. 
Дастурлар мазмунини дастур буйича ишлаб чикиладиган меъ- ѐрий-
техник хужжатлар мажмуи ташкил килиб, уларга ишлаб чикаришда риоя 
этилиши махсулотнинг режалаштирилган сифатини кафолатлайди. 
Комплекс стандартлашдаги асосий бугин пировард махсулот 
стандартидир. У махсулот хусусиятларини асосий стандартда шакл- 
лантиришнинг барча боскичларини уз ичига олувчи стандартлар мажмуи 
ишлаб чикилади. 
Дехкончилик махсулотини стандартлашда бу мажмуага кишлок 
хужалиги машиналари, уруг ва экиш материали, пестицидлар, технологик 
жараѐнлар ва экинни устириш ишлари, хосилни йи- гиштириш хамда унга 
товар ишловини бериш, саклаш ва ташиш шартлари, идиш, мехнат хамда 
махсулот сифатини аникдаш услублари, улчов воситалари стандартлари 
киритилади. 
Бу комплексларда одатий, анъанавий стандартлардан ташкзри, 
саноат технологияси учун мулжалланган навга талабларни белги- ловчи 
стандартлар хаѐтий мухим хисобланади. Масалан, комбайн билан 
йигиштириладиган помидор учун тупрокдаги помидорлар- нинг аксарият 
кисмининг бир вактда етилиши, хосилни йигишти- риш ва ташишда 
помидорнинг эзилмаслигини таъминловчи помидор пусгининг калинлиги, 
мева бандининг осон узилиши ва бош- калар катьий талаблар 
хисобланади. 
Комплекс стандартлаш дастури куйидаги булимлар буйича меъ- 
ѐрий-техник хужжатлар ишлаб чикилишини назарда тутади: пировард 
махсулот, хом ашѐ ва материаллар, бутловчи кисмлар тайѐрла- нади. 
Меъѐрий-техник хужжатлар комплекси: пировард махсулот, шунингдек, 
хом ашѐ, материаллар, пировард махсулотни ишлаб чикаришда ѐки 
истеъмол килишда ишлатиладиган ва кулланиладиган, сотиб олинадиган 
ѐки кооперация асосида олинадиган буюм ва ас- боб-ускуналарнинг 
техник даражаси хамда сифатини тахлил килиш 


ва бахолаш; мамлакатдаги ва чет эллардаги 
wiFop 
замонавий ил- мий-
техник ютуклар, амалдаги меъѐрий-техник хужжатлар илмий- техник 
даражасини тахлил килиш ва бахолаш; халк хужалиги эх- тиѐжлари ва 
ахоли талабини тахлил килиш; технология ва ишлаб чикаришни тахлил 
килиш: махсулотни аттестациядан утказиш материалларини, улчов 
техникаси пировард махсулот, хом ашѐ ва шу кабиларни ишлаб 
чикаришнинг метрологик таъминоти ахво- лини тахлил килиш асосида 
ишлаб чикилади. 



Download 1.27 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   67




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling