Мазу: Ча=ало=лик даврининг психологик хусусиятлари

1-MAVZU: DEFEKTOLOGIYA ASOSLARI FANINING UMUMII MASALALARI.
.


Reja:
1.Defektologiya fani va uning vazifalari.
2.Defektologiya faning rivojlanish bosqichi.
3.Maxsus yordamga muhtoj bolalarga differensial va integratsiyalashgan ta’limni tashkil etish.
4.Defektologiya fanining tarmoqlari.


Tayanch iboralar:
Korreksiya- tuzatish, nuqsonni ta’lim- tarbiya orqali bilinmaydigan holga keltirish (yumshastish)
Kompensatsiya-yuklash, o’rnini qoplash. Biror psixik funksiya qisman yoki to’la ishdan chiqqanda, uning vazifasini boshqa kuchli rivojlangan sog’ funksiyalar bajaradi.
Defekt – nuqson , kamchilik.


Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Karimov I. A ,”Barkamol avlod orzusi” T. “Sharq” .1999.
2. O’zbekiston Respublikasi . “Ta’lim to’g’risidagi qonun” T. 1997
3. Rahmonova.V.S . Defektologiya va logopediya asoslari. T. 1990.
4. Mamedov K.Q, Soatov M .I , Po’latova P. M .
Oligofrenopedagogika asoslari. T. 1990.

Jamiyatimiz oldida turgan dolzarb vazifalardan biri buyuk Vatanimizning kelajagini yaratuvchi yosh avlodni har tomonlama barkamol insonlar qilib tarbiyalashdir. Bu ishni amalga oshirishda, ya’ni sog’lom avlodni shakillantirish ishlarida ta’lim-tarbiya asosiy o’rinni egallaydi.

O’zbekiston Respublikasining nogironlarga nisbatan olib boriladigan davlat siyosati “O’zbekiston Respublikasida nogironlarining ijtimoiy himoyalanishi to’g’risidagi”gi qonuni bilan belgilandi. Bu qonun aholining mazkur guruhi boshqa fuqarolar bilan teng asosda to’la qonli hayot kechirish, jamiyat fuqorolik majburiyatlarini bajarishga yordam beradigan imkoniyat va shart-sharoitlar yaratish maqsadida huquq va manfaatlarini himoya qilish bo’yicha tadbirlar tizimini ko’zda tutadi. Bu qonun aholi sog’ligini himoya qilish, nogironlikning oldini olish va nogironlarning jamiat hayotiga singib ketishi uchun shart-sharoitlar yaratishga safarbar qilingan ijtimoiy jamiatlar o’rtasidagi munosabatlarni yo’lga qo’yadigan dastlabki jiddiy huquqiy hujjatlardan biri hisoblanadi.
Nogironlikni oldini olish maqsadlarining ijobiy hal qilinishi nogironlarning ijtimoiy tiklash bo’yicha Davlat dasturini ishlab chiqish va hayotga tadbiq qilish bilan chambarchas bog’liqdir.
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1995-yil 11- noyabrdagi 433-son qarori bilan nogironlar ijtimoiy tiklanishining 1996- 2000 yilgacha mo’ljallangan Davlat dasturi qabul qilindi, ayni vaqtda shu maqsad bilan “Sog’lom avlod” , “Ulug’bek”, “ Bolalik”, “Ekosan” va shu kabi jamg’armalar tashkil etildi.

“Oila” ilmiy amaliy markazi o’z dasturlarini ishlab chiqdi. Uning maqsadi nogiron bolalarning ota-onalariga va ularning farzandlariga ilmiy amaliy yordam ko’rsatishni o’z dasturiga kiritdi.

Bular qo’yidagilardan iborat:
- muhtoj oilalarni qo’llab quvvatlash, ya’ni ota - onalarning bolalar oldidagi asosiy majburiyatlarini amalga oshirishda yordam berish;

• 
  bolalarga g’axo’rlik qiluvchi ommaviy tadbirlarni yana ham samarali o’tkazish ishlarini amalga oshirish;
  
• 
  bolalar imkoniyatlarini samarali va muvoffaqiyatli rivojlantirish maqsadida dasturlar , tavsiyalar , qo’llanmalar yaratish;
  
• 
  bolalarni ta’minlash tizimida iqtisodiy o’zgarishlarni aniqlash bo’yicha boshqaruv tashkilotlar bilan ishlash.
  

1989- yil bolalar Konvensiyasi BMT tomonidan qabul qilingan.
1992- yil O’zbekiston bolalar Konvensiyasini tan oldi. Konvensiyada kichik yoshdagi bolalar bilan ishlash 3 bo’limni o’z ichiga oladi;

• 
  bolalarning yashash va rivojlanishi asosiy huquqidir; ( 6 modda )
  
• 
  ota onalarning bolalarni tarbiyalash va g’amxo’rlik qilish majburiyatlarini taqsimlashni tushunish (18 modda);
  
• 
  har bir tadbirning asosiy prinsipi bolalar qiziqishlari bo’lishi shart. (3 modda).
  

Shuningdek bu Konvensiyada nogiron va yordamga muhtoj bolalarning yashash, rivojlanish , ta’lim olish, hayotga moslashish, sog’lom o’sish huquqlariga egaligi ko’rsatilgan.
Defektologiya jismoniy va ruhiy kamchiliklari bor bolalarning psixofiziologik rivojlanishdagi xususiyatlarini o’rganadigan, ularning ta’lim - tarbiyasi bilan shug’llanadigan fandir.
“Defekt” - lotincha kamchilik, nuqson, yunoncha, “logos”- ta’limot, fan , o’rganish degani .