Metodologiyasi

Tayanch tushunchalar: 
Tarixiy dalil va uning interpretatsiya­
si, dalil, interpritatsiyaning «yumshoqligi» va dalilning «mustah- 
kamligi», oddiy dalil, murakkab dalillar, tarixiy voqelikka aloqa­
dor dalillar, tarixiy manbalar dalillari, tarixiy-ilmiy dalillar.
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar:
1. Tarixiy dalil nima?
2. Dalil interpretatsiyasi nima?
3. Dalilning «ilohiylashtirilishi» va dalilga «sig‘inish» holatlari- 
ni tushuntirib bering.
4. F.Pauikning dalillar haqidagi fikrini tushuntirib bering.
156

---

5. Nima uchun R.Aronning dalillar haqidagi yondashuvi 
o‘zini oqlamadi?
6. G.M.Ivanovning dalillar haqidagi fikrlari va dalillarning 
guruhlari haqida m a’lumot bering.
7. «Oddiy» va «murakkab» dalillar.
8. Dalillarni o‘rganishda tizimli yondashuvni nima?
9. I.Kovalchenko tomonidan taklif etilgan dalillarning dara- 
jalari haqida ma’lumot bering.
10. Tarixiy voqelikka aloqador dalillar qanday dalillar?
11. Tarixiy manbalardagi dalillar qanday dalillar?
12. Tarixiy-ilmiy dalillar qanday dalillar?
Mavzuga aloqador so‘zlarning izohli lug‘ati:
Interpretatsiya 
— sharhlash, izohlash, tushuntirib (izohlab) 
berish, talqin qilish.
Mantiq (mantiqiylik) 
— mantiq ilmi, mantiqiy fikr (fikrlash), 
inkor qilib bo‘lmaydigan mantiq (mantiqan to‘g‘ri xulosa yoki 
fikr), ichki (mantiqiy) qonuniyat — voqealarning ichki qonuni- 
yatlar asosida (mantiqiy bog‘lanishda) kechishi, mantiqiy xulo­
sa, mantiqiy izchillik, mantiqan to‘g‘ri mulohaza qilmoq, m anti­
qiy fikr yuritmoq.
Relyativistik yondashuv (relyativistlar) 
— voqelikni obyektiv 
ravishda bilish mumkinligini inkor etadigan metodologik g‘oya, 
unga nisbiylik asosida yondashish tarafdorlari.