Microsoft Word chingiz aytmatov oqkema ziyouz com doc

ЕТТИНЧИ БОБ 
 

---

Чингиз Айтматов. Оқкема (қисса) 
www.ziyouz.com кутубхонаси 
57
Саҳарда бола қўл шарпасидан уйғонди. Бобосининг қўллари совуқ, даладан келганди. Бола 
беихтиёр жунжикди. 
- Ёт, ётавер. - Бобо куфлаб қўлларини иситди, унинг пешанасини силади, кейин кафтини 
унинг кўкрагига, қорнига қўйди. - Тобинг қочган шекилли, - ачинди бобо. - Иссиғинг бор. Мен 
шунчаки ётибсан деб ўйлабман. Мактаб вақти ҳам бўлди. 
- Мен ҳозир, ҳозир тураман, - бола бошини кўтарди, шу пайт ҳамма нарса кўз ўнгида гир 
айланиб кетди ва қулоқлари ғувуллади. 
- Туришни хаёлингга ҳам келтирма. - Бобо болани ётқизди. - Сен касални мактабга ким 
олиб боради? Қани, тилингни кўрсат-чи. 
Бола ўзиникини маъқуллашга уриниб кўрди: 
- Муаллима уришади. Дарсни қолдирганни жуда ёмон кўради у... 
- Уришмайди. Мен ўзим айтаман. Қани бўл, тилингни кўрсат. 
Бобо диққат билан боланинг тили ва томоғини кўрди. Томир уришини узоқ кузатди: 
бобосининг қора меҳнатда қотиб кетган қаттиқ қўллари боланинг иссиқ, терга ботган 
қўлларидан томир уришини аранг тутиб олди. Чол нимагадир ишонч ҳосил қилди-да, 
тинчлантирган оҳангда деди: 
- Худо меҳрибон. Озгина шамоллабсан, холос. Совуқ ўтган. Бугун тўшакда ётиб тур, 
уйқунгдан олдин мен сенинг товонинг билан кўкрагингга иссиқ думба ёғи суртиб қўяман. 
Терлайсан, худо хоҳласа эрталабгача отдек бўлиб кетасан. 
Кечаги воқеаларни ва яна ўзини нималар кутаётганини эслаб, чолни ғам босди, 
набирасининг тўшагида ўтириб хўрсинди ва ўйлаб қолди. 
- Худо подшо, - шивирлади хўрсиниб туриб. - Қачон тегди сенга бу касал? Нега айтмай 
юрдинг? Кечқурун чоғи? 
- Кечга яқин. Дарёнинг соҳилида буғу кўрганим-да. Мен сиз томонга чопдим. Шундан 
кейин совқотиб кетдим. 
Чол нима учундир айбдор оҳангда деди; 
- Ҳа, майли... Сен ёт, мен эса борай. У ўрнидан турди, лекин бола уни тўхтатиб: 
- Бобо, ўша Шохдор она буғунинг ўзи-а? Худди сутдай оппоқ, кўзлари мана бундай, худди 
одамга ўхшаб қарайди... 
- Тентаккина, - жилмайди Мўмин чол. - Ҳа, сен айтгандек бўла қолсин. Балки у ўша 
кароматли она буғудир, - деди у паст овоз билан, - ким билсин? Мен ўйлайманки... 
Чол гапини тугата олмади. Эшик олдида кампир пайдо бўлди. У ҳовлидан шошилиб кирди, 
ниманидир пайқаган эди. 
- Ҳув анув ёққа бор, чол, - остонадан туриб га-пирди кампир. Мўмин бобо шу заҳоти 
бирдан қалби чўкиб, бирон ери лат егандек, ачинарли бир ҳолга тушиб қолди. 
- У ёқда одамлар ёғочни дарёдан машина билан чиқармоқчи бўлишяпти, - деди кампир. - 
Сен албатта бор, нима буюришса қил... Воҳ, эсим қурсин, сут ҳали пиширилгани йўқ-ку, - 
кампир хатосини пайқади-да, плитага ўт ёқиб, идиш-товоқни тарақлатишга тутинди. 
Чолнинг қовоғи осилди. Унга қандайдир эътироз билдиргиси, ниманидир айтгиси келарди. 
Лекин кампир оғиз очиргани қўймади. 
- Нимага энди туриб қолдинг? - ғазабга минди кампир. - Нимага ўжарлик қиляпсан? Сен 
билан менга ким қўйибди ўжарликни, бошимга битган бало бўлдинг-ку. Уларга қарши туришга 
қандай ҳолинг бор? Ана Ўразқулнинг олдига қанақа одамлар келишди. Машиналариям антиқа. 
Ортсанглар бўлди, ўнта ёғочни тоғма-тоғ олиб кета олади. Ўразқул эса бизга қиё боқмай қўйди. 
Мен уни кўндириш учун қанчалик ҳаракат қилмадим, қанчалик ўзимни ерга урмадим. Қизингни 
остонага йўлатмади. Пуштсиз қизинг Сейдаҳмадникида ўтирибди. Кўзлари шишиб кетган. У 
ҳам сени мияси ачиган чол деб қарғаяпти... 
- Етар энди, - чол чидай олмади ва эшикка йўл оларкан, деди: - қайноқ сут бер, болагина 

---

Чингиз Айтматов. Оқкема (қисса)