Microsoft Word chingiz aytmatov qiyomat lot ziyouz com doc
Download 0.94 Mb. Pdf ko'rish
|
chingiz aytmatov -qiyomat roman
|
www.ziyouz.com kutubxonasi
4 bo‘lak bo‘lib yurdilar. Boshida bu yerlarning tub egalari bilan to‘qnashib qolmaylik deb, ko‘pincha egasiz yerlarda chetlab-chetlab izg‘ishdi, boriga qanoat qilib jon saqlashdi. Keyin o‘lja izlab odamlar yashaydigan pastdagi joylarga ham panja ura boshlashdi. Lekin, bari bir tub yerlik bo‘ri to‘dalariga qo‘shilishmadi. Ko‘kko‘z bo‘ri Akbara ochdan o‘lsa o‘lardiki, lekin birovlarga qaram, sig‘indi bo‘lib yashashga aslo ko‘nmas edi. Hamma narsani vaqt hal qiladi. Bora-bora kelgindi ko‘kyollar oyoqqa mustahkam turib olishdi. Son-sanoqsiz omonsiz janglarda Issiqko‘l adirlaridagi ko‘p yerlarni o‘zlariga qaram qilishdi. Kelgindilar har narsaga ega chiqdilar. Mahalliy bo‘rilar ularning aymoq-dariga asti yaqin yo‘lay olmasdilar. Jon saqlash uchun begona joylardan qochib kelgan ko‘kyollarning hayoti Issiqko‘lda shu angiz izga tushib ketdi. Lekin shungacha ular, eh-he, qanchalab voqealarni boshlaridan kechirmadilar. Sezgir, ziyrak Akbara ularning hammasini qayta boshdan o‘tkazganday bo‘lib yuradi, tez-tez eslab qo‘yadi. Qaniydi, maxluqlar ham ko‘rgan kunlarini birma-bir so‘ylab bersalar edi. Balki yana kim biladi, esiga tushganda, hammasi tag‘in ko‘z o‘ngidan o‘tib, alamli yoshlarini tiyolmay og‘ir-og‘ir ingrasa, ajabmas... * * * O’sha qo‘ldan ketgan dunyo Mo‘yinqumning bu yerdan uzoq saksovulzor dalalarida qoldi. Chek- chegarasiz Mo‘yinqum sahrolarida sayg‘oqlarning adadsiz suruklarini adadsiz karra surib, quvib yurgan ov kunlari orqada qoldi. Ota-bobo zamonlaridan beri qaqroq saksovulzor sahrolarda to‘da-to‘da bo‘lib umr kechiradigan, xuddi cheksiz vaqtning o‘zi kabi juda qadim, chopib charchamaydigan, ayrituyoq, quvushshox, do‘ngtumshuq shu jonivorlar murtidan okean suvlarini purkagan kitlarday burunlaridan pishqirib havo olib, pishqirib havo chiqarib, kun yorishgandan kun botgunga qadar to‘xtamay yugura olardilar. Ular o‘zlarining abadiy hamrohlari — bo‘rilar ta’qibiga uchrab, birdan harakatga kelganlarida, o‘takasi yorilgan bir suruk boshqasini talvasaga solib o‘z ortidan ergashtirganda, so‘ng ularga yana bir, yana ikki, yana uch kiyik to‘plari hurkib qo‘shilganda, so‘ng yana va yana yangi-yangi, katta-kichik to‘dalar dam sayin qo‘shilaverganda — sayg‘oqlar Mo‘yinqumning ko‘z ilg‘amas kengliklarida — adirlar, pasttekisliklar, yaydoq qumliklardan xuddi yer yuziga tushgan to‘fon kabi toshganda, ana o‘shanda zamin go‘yo teskari aylanayotganday bo‘lar, yoz faslida dovullar hamda do‘llar savalaganday tuyoqlar ostida tinimsiz guvillar, shunda havo quyun yanglig‘ qo‘zg‘alar, osmonga chaqin chaqilganday uchqunlar sochar, hammayoqni hayvon suruklarining hidlari, hayot-mamot uchun borayotgan telbavoriy quvdi-qochdining hidlari tutib ketar, bo‘rilar kiyik izdihomining ikki biqinidan va orqasidan to‘shlari yer bag‘irlab chopishar, podalarni o‘zlarining pistirmalari sari haydab borishga urinishar, pistirmada esa sho‘rlik quvg‘indilarni ashaddiy, sara vahshiy bo‘rilar kutib turishar, ular saksovullar orasidan bo‘rilarga tashlanishib, xunrezlik qilishar, o‘zlari ham ular bilan baravar qora tuproqqa dumalab-dumalab ketishar va shunda sayg‘oqning kekirdagini shartta uzib tashlashar, varaqlatib qonini oqizishar, so‘ng yana qochayotgan poda ortidan ta’qibni davom ettirar edilar. Biroq sayg‘oqlar qandaydir yo‘llar bilan bo‘rilar biqinib yotgan yerlardan xabardor bo‘lishar va ko‘pincha o‘sha joylarni aylanib o‘tishar edi, quv-quv shundan keyin yana shiddatliroq avjiga minar va ularning hammalari — qochayotganlar ham, quvayotganlar ham — shu berahm borliqning bandi balolari hars-hars qilib, tillari bir qarich osilib, o‘lar holatga yetib jon-jahdlari bilan yugurishar, qanday bo‘lmasin, ishqilib, yashash, omon qolish uchun aziz qonlarini olov qilib yoqishar, endi bu quvg‘indilaru quvib boruvchilarni Xudovandning o‘zi to‘xtatmasa, boshqa hech kimning bu narsa qo‘lidan kelmas, zotan, gap o‘lish yo qolish ustida borar, binobarin, bunday ko‘z ko‘rib quloq eshitmagan quvdi-quvdiga dosh berolmagan, olishuv uchun yaratilmagan bo‘rilarning yuraklari yorilib ketar va ular chang-to‘zonga qorishgancha yerga qular, jon taslim qilar edilar, quvish- qochish esa bir zum bo‘lsin susaymas, osmon dovul turgan kabi qorto‘zon bilan qoplanar, holdan toyib yiqilgan bo‘rilar, mabodo, o‘lmay qolgan taqdirlarida ham, bu yerlarda turmay, boshqa yoqlarga bosh |
