Microsoft Word +++Jinoyat huquqi Umum. Rustambayev 2006. doc

Jinoyat huquqining muhofaza qilish funksiyasi. Jinoyat kodeksi 2- 
moddasiga muvofiq, shaxsni, uning huquq va erkinliklarini, jamiyat va 
davlat manfaatlarini, mulkni, tabiiy muhitni, tinchlikni, insoniyat 
xavfsizligini jinoiy tajovuzlardan ko‘riqlash vazifasini bajarishga 
qaratilgan. 
Jinoyat huquqi o‘zining ushbu vazifasi orqali Jinoyat qonuni bilan 
muhofaza qilinadigan obyektlar va ularning muhimligi jihatdan ketma-
ketligini belgilab bergan. Ya’ni jinoyat-huquqiy muhofaza obyektlariga: 
− shaxs, uning huquq va erkinligi; 
− jamiyat va davlat manfaatlari; 
− mulk; 
− tabiiy muxit; 
− tinchlik; 
− insoniyat xavfsizligi kiradi. 
Quyidagilar jinoyat huquqining muhofaza qilish funksiyasini hal 
etish vositalari hisoblanadi: 
a) jinoiy javobgarlik asoslari va prinsiplarini o‘rnatish; 
b) jinoiy qilmishlar chegarasini, ya’ni jinoyat deb hisoblanuvchi 
qilmishlar doirasini belgilash; 
c) jinoiy qilmishlar uchun jazo va boshqa jinoyat huquqiy ta’sir 
choralarini belgilash.
1
Jinoyat huquqining muhofaza qilish funksiyasi ikki yo‘l bilan amalga 
oshiriladi: aktiv va passiv. 
Jinoyat huquqiy muhofaza qilishning passiv yo‘li jinoyat qonunining 
qabul qilinishi, e’lon qilinishi va kuchga kirishi faktining o‘zi bilan 
xususiyatlanadi. Bunda jinoyat qonunchiligida belgilangan jinoyatlar 
doirasi va ular uchun jinoiy javobgarlikning o‘zi bilan jinoyat huquqi 
muhofaza qiluvchi obyektlarga tajovuz qilinishining oldi olinadi. 
Aktiv yo‘li jinoyat sodir etilganidan keyin jinoyat qonuni bilan 
qo‘riqlanadigan obyektlarni jinoiy tajovuzlardan ximoya qilishda 
ifodalanadi. 
1
Kurs ugolovnogo prava". Obshaya chast. Tom 1: Ucheniye o prestuplenii. Uchebnik dlya vuzov. Pod. red. 
dok. yurid. nauk. prof. N.F. Kuznetsovoy i kond. yurid. nauk. dotsenta I.M. Tyajkovoy.. - М: Izd. Zersalo, 
1999. - S. 12. 

---

14 
Jinoyat huquqining oldindani olish funksiyasi orqali ushbu huquq 
sohasining yangi jinoyatlar sodir etilishini oldindani olish, jinoyat sodir 
etilishiga yo‘l kuymaslik vazifasi bajariladi.
1
Jinoyat huquqining oldindani olish funksiyasini ikkiga: 
Umumiy va Maxsus funksiyalarga bo‘lib o‘rganish mumkin.