Microsoft Word kemal- içindekiler
Küreselleşme ve Çevre Sorunları İlişkisi
Download 1.63 Mb. Pdf ko'rish
|
sarkis dezaj
- Bu sahifa navigatsiya:
- “Küresel Çevre Sorunları ve Politikaları”
|
1. Küreselleşme ve Çevre Sorunları İlişkisi İnsan-doğa ilişkilerinin ulaştığı nokta XX. yüzyıl insanın yeniden düşünmeye yöneltmiştir. Sorunsalın irdelemesi göstermiştir ki; dünyada yanlızca belli noktalarda, yerlerde, bölgelerde bozulma, yok olma ile karşılaşılmaz, eğer bir sorun varsa dünyanın tümünü aynı anda ve aynı ölçüde ilgilendirir. Dünyanın tümü aynı çevrebilimsel koşullara bağlıdır. Bu nedenle, dünyanın tek bir geleceği vardır ve insanlar bu ortak geleceği birbiriyle paylaşacaklardır. 47 Sanayi, iletişim ve ulaşım teknolojilerindeki gelişmeler dünya toplumlarını ekonomik, siyasal ve kültürel yönlerden birbirine bağlamış, birbirlerinden etkilenir hale getirmiştir. Yeni oluşan düzen içerisinde tüm ülkeler birbirlerine bağımlı hale gelmiştir. Ayrıca demokrasi ve insan haklarındaki gelişmelerde ortak bir dayanışma anlayışının gelişmesine neden olmuştur. Bu gelişmeler ortak birtakım çevresel sorunlarını da beraberinde getirmiş ve bunların farkına varılmasını netice vermiştir. Böylece temel olarak çevreyi alan yeni küreselleşme eğilimi doğmuştur. Ancak, çevre sorunları bir yandan küreselleşme eğilimlerini 46 KAPLAN, Ayşegül, “Küresel Çevre Sorunları ve Politikaları”, Mülkiyeliler Birliği Vakfı yaynları, No:18, Ankara, 1997, s. 23-28 47 KELEŞ, Rüşen ve Hamamcı, Can, “Çevrebilim”, 3. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara, 1998, s. 169 116 güçlendirilirken, diğer yandan yumuşutulmaya çalışan Kuzey-Güney karşıtlığını arttırma tehlikesi taşımaktadır. Tabi buna karşı çıkan gruplarda bulunmaktadır. İkinci grup ise çevre sorunlarının tüm insanları tehdit ettiğinden dolayı uzlaşma ve dayanışma getireceğini savunmaktadırlar. Çünkü çevre kirliliği, silahlanma, dünya nüfusunun hızla artması, çölleşme, sağlıksız kentleşme gibi sorunların küresel etkileri insanlığın ortak yaşama temellerini tehdit etmektedir, sorun sadece Kuzey-Güney bağlamında değerlendirilemez. Geleneksel yaşam biçiminde çağdaş yaşam biçimine geçiş yaşanırken toplumsal bir bütünleşme yaşanacakır. Tabi bunun gerçekleşmesi bazı ulusüstü organizasyonlara ihtiyaç göstermektedir. Ulusal, bölgesel ve uluslararası gelişime süreçleri ekonomik, siyasal ve toplumsal karşılıklı bağımlılık son aşamada bütünleşmeyi getirecektir. Devletlerin ekonomik, siyasal ve ideolojik yapılarındaki farklılıklar bütünleşmeyi olumsuz etkileyip, geçikmesine neden olmaktadır. Ekolojik sorunlardaki uluslararası işbirliğinin ise, daha yapıcı ve kalıcı olduğu gözlenmektedir. Örneğin Akdeniz'in korunmasında ilişkin görüşmelerde Güney Avrupa, Kuzey Afrika ve Doğu Akdeniz ülkeleri aralarındaki siyasal çekişme ve anlaşmazlıklara karşın, Akdeniz'i korumak için bir araya gelmeyi başarmışlardır. 48 48 KAPLAN, Ayşegül, a.g.e., s.28 117 Ekolojik ilişkiler arttıkça ekonomik ilişkiler üzerinde de etkisi artmaktadır. Bu nedenle uluslararası ekonomik düzen ve işbirliği, çevre ekonomisi gereklerine göre yeniden biçimlendirilmelidir. 49 Uluslararasındaki bağımlılık sadece ekonomik ve siyasal olarak değerlendirilemez ekolojik yönü de göz önünde bulundurulmalıdır. Bu yüzdendir ki sanayileşmiş ülkeler azgelişmiş ülkelere yardım etme gereksinimi duymaktadırlar. Zira, çevre sorunlarının üstesinden gelebilmek için uluslararası dayanışma mutlaka gereklidir. Zengin ülkeler sahip oldukları gönenci gelecekte de sürdürmek, hattta arttırmak konusunda kaygılara sahipken, yoksul ülkeler, tahrip edilmiş ve edilmekte olan çevrelerde ve doğal yıkımlar karşısnda yaşama savaşı vermektedirler. 50 Azgelişmiş ülkelerin ilk olarak yapmaları gereken belki de, nüfus artış hızlarını durdurmaktır. İkinci olarak, bu ülkeler ekonomilerini, sahip oldukları kaynaklara ve temel gereksinimlerine göre yapılanmdırılmalıdırlar. Uluslararası çevre politikalarının etkin bir şekilde uygulanabilmesi için, sanayileşmiş ülkeler ise, bakışıksız olan uluslararası ekonomik ve ticari sistemi düzeltmek, azgelişmiş ülkelere de kendilerini geliştirme fırsatı tanımaktır. Çevre sorunları sınır tanımamaktadır. OECD'nin 1973 yılında yaptığı tanıma göre sınırötesi çevre zararı, bir ülke sınırları içinde ortaya çıkan emisyonların başka bir ülkeye doğal yollarda taşınmasıdır. 51 Çevre ve çevreye ilişkin sorunların uluslararası düzeyde önem kazanmasında, birbirleri ile ilişkili birçok etken rol oynamaktadır, bununla 49 KAPLAN,Ayşegül, a.g.e., s.29 50 KAPLAN, Ayşegül, a.g.e., s.29 51 KAPLAN, Ayşegül, a.g.e., s.36 118 birlikte çevrenin uluslararası düzeyde önem kazanmasına yol açan etkenler, ekolojik, ekonomik ve siyasal etmenler olarak sınıflandırılabilir. 52 Download 1.63 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|