Microsoft Word kemal- içindekiler

 
3. Türkiye’de Merkezi Hükümet Tarafından Yürütülen Çevre Eğitimi 
Türkiye’de kamu alanında çevre eğitimi ile yükümlü kuruluşların başına Çevre 
Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı gelmektedir. 
Çevre Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülen çevre örgün 
eğitimde iki Bakanlık arasında işbirliği protokolü (1993) çerçevesinde müfredat 
programı içeriği olarak çevre eğitimi yapılmaktadır. Daha önce başlayan işbirliği 
çalışmaları uyarınca programlara alınan Çevre Dersi’nin, bu protokolle daha 
etkin hale getirilmesi amaçlanmıştır. 
Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın 07.09.1992 tarih ve 
272 sayılı kararı ile ilkokulların bütün sınıflarında haftada bir saat olmak üzere 
dönüşümlü olarak “Çevre Sağlığı, Trafik ve Okuma Dersi” 1992-1993 öğretim 
yılından itibaren denenip geliştirmek üzere öğretim programına alınarak 

---

180
uygulamaya konulmuştur. 1993 tarihli İşbirliği Protokolü 1999 yılında yeniden 
revize ederek imza altına alınmıştır. Bu protokol çerçevesinde Çevre Bakanlığı 
ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında Çevre Eğitim Komisyonu oluşturulmuştur. 
Komisyon, okul öncesi ve ilköğretim çağındaki çocuklarda çevre bilincinin 
geliştirilmesi amacıyla uygulamalı çevre eğitimine ağırlık verilmesini, derslerin 
özellikle dikkate alınarak çevre konularına yer verilmesini ve kitaplarda çevre 
konulu okuma parçalarına ağırlık verilmesini; ortaöğretim kurumlarında ise 
Bakanlıkça uygun görülen programlarda çevre dersinin haftada bir saat ve 
zorunlu ders olarak yer alması istenmiş, ancak bu isteğin, 2003-2004 öğretim 
yılında, ortaöğretim kurumlarının dört yıla çıkması ile mümkün olabileceği 
belirtilmiştir. Bu konu ile ilgili olarak Bakanlıklar arası çalışmalar sürmektedir. 
Ayrıca, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim ve ortaöğretim okullarında 
okutulmakta olan ders kitaplarında, çevre konularının ağırlıklı olarak yer alması 
için Çevre Bakanlığının çeşitli birimlerinden oluşan bir komisyonun, Milli 
Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları Yazılım Komisyonları ile yapmış olduğu ortak 
çalışmalardan olumlu sonuç alınmıştır. 1999 yılında iki Bakanlık arasında 
imzalanan işbirliği protokolü çerçevesinde, okulöncesi ve ilköğretim 
kurumlarına yönelik olarak çevrenin korunması, kirliliğin önlenmesi, olumlu 
tüketim alışkanlıklarının kazandırılması, değerlendirilebilir katı atıkların 
kaynağında ayrı toplanması ve geri kazanımı konularında Çevre Bakanlığı, 
Ankara Valililiği Çevre Koruma Vakfı (ANÇEVA) ve İl Milli Eğitim 
Müdürlüğü işbirliğinde 2000 yılında “Uygulamalı Çevre Eğitim Pilot Projesi” 

---

181
ilköğretim okulunda başlanmıştır. Bu kapsamda, öğretmen ve öğrencilerin çevre 
konularında artırmak ve etkin katılımlarını sağlamak amacıyla öğrenciler 
tarafından ayrı toplanan değerlendirilebilir atıklar ANÇEVA tarafından bir 
program dahilinde okullardan toplatılmıştır. Bu proje kapsamında okullarda 
çevre köşeleri hazırlanmış, çevre ekipleri oluşturulmuş; çevre ve bahçe 
düzenlemeleri yapılmış; gezi, konferans, seminer, video gösterisi vb. eğitici 
çalışmalar yapılmıştır. Bu projeye 2000-2001 öğretim yılında kırk; 2001-2002 
öğretim yılında da elli ilköğretim okulu eklenmiştir. Proje, otuz beş İl Çevre 
Müdürlüğünde uygulanmaktadır. Böylece bu projeye katılan okul ve öğrencilerin 
sayıları hızla artmaktadır. 
Çevre Bakanlığının Kamu Kurum ve Kuruluşları ile Genel Kurmay Başkanlığı 
arasında çevrenin korunması ve geliştirilmesi konusunda işbirliği protokolü 
imzalanmış ve askeri birliklere seminerler düzenlenmiştir. Ayrıca, Çevre 
Bakanlığı ile Diyanet İşleri Başkanlığı arasında da çevrenin korunması ve 
geliştirilmesi konusunda işbirliği protokolü düzenlenmiş ve bu protokol 
çerçevesinde din görevlilerine ve aday imam-hatiplere çevre bilincinin 
geliştirilmesi ve duyarlılığın arttırılması için seminerler düzenlenmiştir. 
Çevre Bakanlığının Gönüllü Çevre Kuruluşları ile 2002 yılında, Türkiye’nin bir 
çok ilinde Gönülü Çevre Kuruluşları bölgesel koordinasyon ve bilgilendirme 

---

182
toplantıları düzenlenmiştir.
108
Bakanlık ile Sendika Konfederasyonları arasında 
“Çevre ve İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği” konularında işbirliği protokolü 
imzalanmış ve bu protokol çerçevesinde TÜRK-İŞ, HAK-İŞ, DİSK işçi 
temsilcilerine seminerler düzenlenmiştir. Bakanlık ile Türkiye İşveren 
Sendikaları Konfederasyon (TİSK) arasında çevrenin korunması konularındaki 
işbirliği protokolü ile, sanayicilere yönelik seminerler düzenlenmiştir.
109
 
Türkiye’de üniversite ve yüksek okullarda halka açık çevre eğitimi sistemli 
olarak yapılmamaktadır. Sadece bazı okullarda çevre ile ilgilenen öğrenciler 
aralarında bir “klüp” kurup bu konuda faaliyet göstermektedir. Çevre Kulübünün 
en büyük sorunu mali kaynaklarının yeterli düzeyde olmamasıdır. Bu nedenle, 
diğer illerde veya uzak yerlerde yapılan çevre ile ilgili toplantılara katılma 
olanağı kısıtlı düzeye inmektedir. 
 
Türkiye’de Sivil Toplum Kuruluşları tarafından yapılan çevre eğitimi, Doğal 
Hayatı Koruma Vakfı, 1996 yılında Türkiye Doğal Hayatı Koruma Derneği 
öncülüğünde kurulmuştur. Dünyaca ünlü WWF Uluslararası Kuruluşu’nun 
Türkiye Ulusal Örgütü olması nedeniyle WWF-Türkiye unvanını almıştır. 
Vakfın görevi, biyolojik çeşitliliği koruyarak doğal kaynakların sürdürülebilir 
kullanımını sağlamaktır. Bu nedenle, bağımsız politikalara dayalı koruma 
108
Çevre Bakanlığı, “Gönüllü Çevre Kuruluşları Bölgesel Koordinasyon ve Bilgilendirme