Microsoft Word Материал резина lotin

1,3-butadienni olinishning S.V. Lebedev usuli 
 
1930 yillarda butadienni ishlab chiqarilishi S.V. Lebedov usuli bilan – etil 
spirtini parchalab olinar edi. Ushbu usul yordamida dunyoda birinchilardan 
kauchukni ishlab chiqarish korxonasi ishga tushirilgan. 
2C
2
H
5
OH C
4
H
6
+ 2H
2
O + H
2
Ushbu jarayonda polifunksional oksid katalizatorlarini qo‘llanishi natijasida 
bir necha bosqichda amalga oshiriladi. Jarayon 360-380
o
С boradi.
1. 
Atsetalaldegid hosil bo‘lishi 
CH
3
CH
2
OH CH
3
CHO + H
2 
2. 
Aldol kondensatsiya reaksiyasi, kroton aldegidi hosil bo‘lishi 
2CH
3
CHO CH
3
CH(OH)CH
2
CHO CH
3
CH=CHCHO + H
2
O 

---

23 
3. 
Kroton spirti va atsetaaldegidni hosil bo‘lishi
CH
3
CH=CHCHO + C
2
H
5
OH CH
3
CH=CHCH
2
OH + CH
3
CHO 
4. 
Kroton spirtini degidrotatsiya reaksiyasi, butadien hosil bo‘lishi
CH
3
CH=CHCH
2
OH CH
2
=CHCH=CH
2
+ H
2
O 
Reaksiya natijasida qo‘shimcha uglevodorodlar, spirtlar, efirlar, aldegidlar 
hosil bo‘ladi. Mahsulot chiqimi 58,7%. 
Bu usul kamchiligi asosan tanlovchanlikdadir, yutug‘i esa texnologik 
jarayonni soddaligidadir, ammo hozirgi kunda texnologiya sanoatdan olib 
tashlangan.
1,3-butadienni olinishning I.I. Ostramislen usuli 
Bu usul 1915 yil rus olimi tomonidan yaratilgan bo‘lib, keyinchali 2-chi 
jahon urushi davrida AQSHda ishlab chiqarilishi yo‘lga qo‘yilgan. Bunda Lebedev 
usulidan farqli reaksiya 2 bosqichda ketadi. 
1. 
Etanolni digidrirlash
C
2
H
5
OH CH
3
CHO + H
2
2. 
Spirt va aldegidni 3:1 nisbatida (tantala oksidi) o‘tkazib olinadi 
CH
3
CHO + C
2
H
5
OH CH
2
=CHCH=CH
2
+ 2H
2
O 
Jarayon 330-350
o
С, atmosfera bosimda olib boriladi. Sintez bosqichi kroton 
aldegidi hosil bo‘lishi bilan boradi.
2CH
3
-CHO CH
3
—CH=CH-CHO + H
2
O 
CH
3
-CH=CH-CHO + CH
3
-CH
2
OH CH
2
=CH—CH=CH
2
+ CH
3
CHO + H
2
O 
Ikkinchi jaxon urushi davrida AQSHda 60% butadien shu usul bilan ishlab 
chiqarilgan.