Microsoft Word Материал резина lotin


Download 1.72 Mb.
Pdf ko'rish
bet70/87
Sana28.10.2023
Hajmi1.72 Mb.
#1732304
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   87
Bog'liq
Материал резина lotin 02.03.2021

 
Talk - 3MgO
.
4CuO
2
.
H
2
0 iborat. U to‘ldiruvchi vazifasini bajarib, rezinaga 
issiqliq va elektr o‘tkazmaslik xossasini beradi va antiadgiziv sifatida ishlatiladi.
Bentonit- A1
2
O
3
.
4CuO
2
.
2H
2
0, zichligi 1,9 - 2,4 g/sm
3
. Kauchukni 
mustaxkamligini oshiradi. 


144 
 
Kaolin - A1
2
O
3
.
2CuO
2
.
2H
2
0, zichligi 2,4 – 2,6 g/sm
3
. Kaolin 
kauchuklarning qovushqoqligini oshiradi va rezinaning karkasligini oshirib, ularni 
qoldiq cho‘zilishini kamaytiradi.
Bulardan tashkari ularning mustaxkamligini elektr tokini o‘tkazmasligini
organik va noorganik erituvchilarga bardoshligini oshiradi. Kaolinni organik 
to‘ldiruvchilar bilan birga ishlatilganda yuqori natija beradi. Kuruk xolda uni 
pudralovchi modda sifatida ishlatish mumkin [12,16]. 
TAYANCH SO‘Z VA IBORALAR 
To‘ldirish, kauchuklarning ko‘chaytirish, texnik uglerod, qo‘rum, mineral to‘ldirgichlar, 
turlari, xossalari, ta’siri 
TAKRORLASH UCHUN SAVOLLAR 
1. To‘ldiruvchilarni elastomerlarda qo‘llashdan maqsad. 
2. organik to‘ldirgichlar, turlari, olinishi va xossalari. 


145 
3. Mineral to‘ldiruvchilar, turlari, olinishi va xossalari. 
4. Qanday omillarga ko‘ra to‘ldiruvchilar sinflanadi. 
5. Texnik uglerod olish manbalari. 
6. Texnik uglerod markalari va belgilanishi. 
7. To‘ldiruvchilar elastomerning texnologik xossalariga ta’sir. 
 
3.8. Bo‘yoq moddalar va pigmentlar 
 Ko‘pgina polimer materiallar asosidagi buyumlarga estetik ko‘rinish 
berish uchun ular turli ranglarga bo‘yaladilar. Buyumlarni sirtiga lok-bo‘yoq 
materiallar surtish, sepish hisobiga yoki polimer material tarkibiga bo‘yovchi 
moddalar (pigmentlar, bo‘yoqlar) kiritish hisobiga amalga oshiriladi. Xomashyo 
sifatida qo‘llaniladigan materiallar nuqtai nazaridan bizni ko‘proq ikkinchi usul 
qiziqtiradi. 
Polimer materiallarni bo‘yash uchun turli organik va noorganik pigmentlar 
va bo‘yoqlar ishlatiladi. Bo‘yoqlar quyosh nuri ta’sirida rangsizlanmasligi va qayta 
ishlashning yuqori temperaturasi ta’sirida rangini o‘zgartirmasligi kerak. Bo‘yash 
natijasida polimer materialining shaffofligi saqlanib qoladi yoki yo‘qoladi. Polimer 


146 
tabiiy xiraligi va ular tarkibiga kiritilayotgan stabilizatorlarni rangi to‘q bo‘lgani 
uchun har doim ham istalgan yorqin, ravshan bo‘yashga erisha olinmaydi. 
Polistirol, stirol sopolimerlari, metilmetakrilat sopolimerlari, polimetilmetakrilat 
kabi polimerlar shaffof va xira holatlarda olinib ravshan va chiroyli bo‘yaladilar. 
Xuddi shunday samara sellyuloza efirlarini, viskoza va ayrim polimerlarni 
bo‘yaganda olinadi. To‘ldirilgan polimerlar, rezina, poliolefinlar, polivinilxlorid, 
ftoroplastlar, polivinilatsetallar, aminoplastlar va boshqalar etarli shaffoflikka ega 
emaslar. Ayrim bo‘yovchi moddalar, masalan qurum poliolefinlarni, rezinani 
atmosfera ta’siriga chidamliligini oshiradi. Ayrim to‘ldiruvchilar (titan oksidi, rux 
oksidi va boshqalar) bir vaqtda polimerlarni bo‘yoqlari hamdir. 
Bo‘yoqlar polimer materiallar tarkibiga turli holatlarda (suyuq, eritma, 
qattiq, granula va boshqa) kiritilishi mumkin. Ayrim hollarda bo‘yoqlar polimerni 
sintez jarayonida qo‘shiladi. 
Keyingi paytlarda bo‘yoqlarni konsentratlar, ya’ni bo‘yoq yoki pigmentni 
polimer bilan aralashmasi holida ishlab chiqarish keng tarqalmaqda. Ular 
yordamida polimer materiallar to‘g‘ridan-to‘g‘ri qayta ishlash jarayonida 
bo‘yaladilar. 
Amalda polimerlarga rang berish uchun taklif etilgan bo‘yoqlar soni ko‘pdir. 
Masalan, polietilenni bo‘yash uchun quyidagi pigment va loklar taklif qilingan 
(3.8.1-jadval). 
Pigment yoki lok 
Rangi 
100 mass.qism 
polietilenga 
qo‘shiladigan pigment, 
mas.qism 
Xaroratbar-
doshlik, 
o

Sariq pigment 5K 
Sariq 
0,05-0,1 
210 
To‘q sariq pigment 5J 
To‘q sariq 
0,05-0,2 
190 
Ravshan qizil pigment 
4J 
Qizil 
0,05-0,1 
210 
Qizil lok JB 
Qizil 
0,05-0,1 
240 
Ravshan pushti lok 
Qizil 
0,05-0,1 
250 
Qizil lok 2 sm 
Qizil 
0,05-0,1 
250 


147 
Antraxinon ko‘k 
pigmenti 
Ko‘k 
0,05-0,1 
240 
Ftalotsianin moviy 
pigmenti 
Moviy 
0,05-0,2 
240 
Ftalotsianin yashil 
pigmenti 
YAshil 
0,05-0,2 
250 
Timqora pigment 
Qora 
0,05-0,1 
220 
Titan (4) oksidi 
Oq 
0,05-0,3 
250 
Xrom oksidi 
YAshil 
0,05-1,0 
250 
Gaz qurumi 
Kulrang 
0,2-3,0 
260 
Polistirol asosidagi materiallarni bo‘yash uchun organik bo‘yoqlar, pigment 
va loklar ishlatiladi. Masalan, tilla-sariq kub KX (0,1-0,2%), ravshan pushti lok 
(0,1%), ravshan binafsha kub K (0,05-0,1%), moviy kub K (0,05-0,1%), tim qora 
pigment (0,5-0,7%) va x.k. 
Pigmentlar (lot. Pigmentum-bo‘yoq), biologiyada - organizmlar tarkibiga 
kiradigan bo‘yoq birikmalar. Pigmentlar rangi ular molekulasi tarkibidagi quyosh 
spektrining ko‘zga ko‘rinadigan nurlarini (380 -750 nm) tanlab yutadigan 
xromofor guruhi bilan bog‘liq. Pigmentlar sitoxromlar, katalaza va boshqa 
fermentlar, membrana struktura tarkibiga k
iradi
Psi
toxromlar, katalaza va boshqa 
fermentlar, membrana strukt
ura
tarkibiga kiradi, oqsillar va lipidlar bilan birga 
kompleks hosil qiladi. Hujayrada pigment maxsus tuzilmalar (xloroplastlar, 
xromoplastlar va boshqalar) ichida, ba’zan hujayra shirasida bo‘ladi. Ko‘pchilik 
hayvonlarda maxsus pigment hujayralari mavjud. Pigment fotobiol ochiq 
jarayonlarida (fotosintez, ko‘rish, fotoregulyasiya) katta ahamiyatga ega; nafas 
olishda ishtirok etadi (gemoglobin, sitoxromlar, xromogenlar), organizmni 
ultrabinafsha nurlar ta’siridan saqlaydi (o‘simliklarda - karotinoidlar va 
flavonoidlar, hayvonlarda - melaninlar), hayvon va o‘simliklar rangini belgilaydi. 
Pigmentdan oziq-ovqat va f
armatsev
tika sanoatida foydalaniladi. Kimyoda - suvda, 
organik erituvchilarda, parda hosil qiluvchi moddalarda va boshqa bo‘yaladigan 
muhitlarda erimaydigan (bo‘yagichlardan farqli o‘laroq) yuqori dispers 


148 
kukunsimon bo‘yovchi moddalar. Pigment materiallarni korroziyadan
saqlaydigan
plyonkalarning xossalarini yaxshilaydi.

Download 1.72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   87




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling