Microsoft Word O'um bsat btsti 2021-2022 2-qism

Umumiy o’rta ta’lim. Umumiy o’rta ta’lim bosqichlari quyidagilar: 
Boshlang’ich ta’lim (I-IV sinflar). Umumiy o’rta ta’lim (I-IX sinflar). Bu ta’lim umumiy 
o’rta ta’lim olish uchun zarur bo’lgan bilim, ko’nikma asoslarini, savodxonlik tartib toptirishga 
qaratilgandir. Boshlang’ich ta’limga bolalar 6-7 yoshdan qabul qilinadi. Bu masalani tibbiyot, 
ruxshunos va o’qituvchilardan tashkil topgan hay’at hal qiladi. Agar bolaning jismoniy, aqliy va 
ruxiy tomondan rivojlanishi o’qish faoliyatini davom ettirishga imkoni bo’lsa, unday bolani 6 
yoshdan qabul qilinadi. Boshlang’ich ta’lim o’quvchilarni maktabda o’qishning ilk 
tayyorgarligini amalga oshiradi.
Umumiy o’rta ta’lim bilimlarning zarur hajmini (boshlang’ich ta’limda o’qish, yozish, 
hisoblash, hikoya qilish, rasm chizish, ko’nikmalarini bajarishga o’rgatish bilan umumiy 
ta’limda o’qishga tayyorlaydi) beradi, mustaqil fikrlash, tashkilotchilik qobiliyati va amaliy 
tajriba ko’nikmalarini rivojlantiradi, dastabki tarzda kasbga yo’naltirishda va talimning 
navbatdagi o’rta maxsus, kasb-hunar bosqichini tanlashga yordam beradi. To’qqiz yiliik (I-IX 
sinflar) o’qishdan iborat umumiy o’rta ta’lim majburiydir.
Bolalarning qobiliyatini rivojlanitrish uchun ixtisoslashtirlgan maktablar tashkil etilishi 
mumkin. Masalan: sport, san’at, musiqa va boshqa fanlar bo’yicha ham maktablar tashkil etilish 
mumkin.
Umumiy o’rta ta’limning vazifalari: 
 o’quvchilar tomonidan muntazam bilimlar olinishini ta’minlash, ularda bilim olish 
ehtiyojini rivojlantirish, tarbiyalash, kasb tanlashga va atrof-olamga ongli munosabat hosil qilish; 
 milliy va umubashariy qadriyatlarni uzviy birlashtirish asosida o’quvchilarda yuksak 
ma’naviy-axloqiy fazilatlarni tarbiyalash, o’z Vataniga va xalqiga sodiq fuqarolarni 
shakllantirish; 
 ta’limning uzluksizligini va izchilligini, maktab o’quv dasturining keyingi bosqichdagi 
o’quv dasturlari bilan uzviy o’zaro bog’lanishni ta’minlash va hokazo.
Davlat ta’lim standartlariga muvofiq o’quvchilarni o’qitish va tarbiyalash hamda shaxsning 
ta’lim olish huquqini ro’yobga chiqarish umumiy o’rta ta’limning maqsadi hisoblanadi.
Umumiy o’rta ta’lim bilimlar zarur hajmiga asos soladi, o’quvchilarda tashkilotchilik 
qobiliyatlari va amaliy tajriba ko’nikmalarini rivojlantiradi, dastlabki kasb yo’nalishiniva 
ta’limning keyingi bosqichini tanlashga ko’maklashadi. Umumiy o’rta ta’lim tugallagandan 
keyin ta’lim fanlari va ular bo’yicha olgan baholar ko’rsatilgan holda davlat tomonidan 
tasdiqlangan namunadagi attestat beriladi.
Umumiy o’rta ta’limning yangi tizimi va mazmunini shakllantirish uchun quyidagilar 
zarur: 
 yuqori malakali pedagogik va kadrlar tayyorlash; 
 hududlarning jo’g’rofiy va demografik xususiyatlariga mos ta’lim muassalari 
tarmoqlarini rivojlantirish; 
 o’quvchilarning qobiliyat imkoniyatlariga muvofiq ravishda tabaqalashtirilgan 
yondoshuvni joriy qilish; 
 ilg’or pedogog texnologiyalarini, o’quv-uslubiy majmualarni didaktik talablar asosida 
yaratish; 

---

141 
 o’quvchilar kasb-hunar tanlaydigan va psixologik-pedagogik maslahatlar oladigan 
markazlar tarmog’ini tashkil etish va hokazo.