Microsoft Word shaytanat4 ziyouz com doc
Download 5.08 Kb. Pdf ko'rish
|
Shaytanat 4- kitob (2)
|
www.ziyouz.com kutubxonasi
104 dunyodagi javobi mushkul. Kambag‘aldan qay darajada sabr qilgani, qanchalar shukrona aytgani so‘ralarkan. Boy esa bunga qo‘shimcha ravishda qanday topgani, nimaga sarf etgani, zakotni to‘la bergan yo bermaganligidan so‘ralarkan. Uloqchi buva bu gapdan ta’sirlanib «ana!» deb xitob qildi-da, tizzasiga bir shapati tushirib «gapiraver, qorining o‘g‘li!» deganday unga yanada qattiqroq tikildi. Moshtabib shoshayotgan bo‘lsa ham bularga bir nima deb qo‘yishga ehtiyoj sezdi: — Tariximizda ulug‘ donolar ko‘p ibratli gaplarni aytib ketishgan. Shulardan biri deydiki, aqlli odam o‘ziga nisbatan talabchan bo‘ladi-yu, boshqalardan hech nima istamaydi. U o‘zining taqdiridan hamisha rozi, hech mahal nolimaydi. O‘zining qismati uchun boshqalarni ayblamaydi. Taqdiriga tan berib xokisor bo‘lib yashayveradi. Nodon esa dunyo ne’matlariga berilib, jonini xatarga qo‘yadi. Agar o‘q nishonga tegmasa, aqlli mergan boshqani emas, o‘zini ayblar ekan. Donishmand ham shunday bo‘larkan. Uloqchi buva endi boshini quyi egganicha sehrli ashula eshitayotganday tebrandi. Moshtabibga uning bu holati ta’sir etib gapini davom etdi: — Ikkinchi donishmand deydiki, biron bir ayol erishgan javohiri tufayli yaxshiroq bo‘lib qolgan, deb o‘ylaysizmi? Holbuki, qanchadan qancha ayol jav-harga yetmoq yo‘lida buzildi ekan, baxtsiz bo‘lib qoldi ekan? Qaysi bir erkak tilla to‘la sandiqqa yetishib yaxshiroq bo‘libdi? Sandiqlarni to‘latish yo‘lida qilingan zulm miqdorini kim o‘lchaydi ekan? Bu hikmatlarni jon qulog‘i bilan tinglayotgan Uloqchi buva hissiyotlari tizginini qo‘yib yubora qoldi: — Qoyilman, ota o‘g‘il! Naq otangning o‘zi bo‘libsan, boshqa gap yo‘q! — deb xitob qilgach, Moshtabib qaytishga izn so‘radi. Mastavaga guruch solingani haqi-dagi xushxabar kirganiga qaramay ahdida qattiq tu-rib olgach, noiloj ruxsat berishdi. Zohid qolarini ham, ketishini ham bilmay Uloqchi buvaga qaragan edi, u: — Sening ishing bitdi, ketaver, bu yog‘iga biz bormiz, — deb mushkulni oson etdi. Qishloqdan chiqaverishda Moshtabib Zohidga qarab olib: — Bir gap aytaymi? — dedi-da, Zohid tomonidan ijozat bo‘lishini kutmayoq gapini davom ettirdi: — Siz bugun ikki marta xijolat chekdingiz. Birinchi- si — siz menga ro‘para bo‘lishdan uyaldingiz. Olti-etti yil avval ko‘chamizda turganlaringiz esingizga tushib ketdi. Zohid bu gapni eshitib, unga yalt etib qaradi: — Taniganmidingiz? — Bo‘lmasam-chi! Bir hafta uyimizni poylaysizu tanimaymanmi? Siz bu ishdan uyalmang, birodar. Milisa sherigingiz menga aytgan. O‘shanda talaba ekansiz, a? Omma-lekin, — tabib rohatlanib kuldi: — to‘rt tiyinlikka rosa to‘ydirganmidi? — Buni ham ko‘ruvdingizmi? — Ko‘rgandaki... Nega faqat to‘rt tiyinlik somsa bilan siyladi, bilasizmi? Yo‘q, bilmaysiz. U insof yuzasidan shunday qilardi. Insof deganimki, u shu atrofga o‘zini xo‘jayin deb bilib sotilayotgan narsalardan tekinga olaverardi. Yigirma tiyinlik tandir somsadan olsa gunohim ko‘payadi, deb qo‘rqib arzonini shilaverardi. — Men u kishini o‘shandan keyin ko‘rmadim. — U milisadan ketgan. Hozir maktabda qorovullik qiladi. Endi ikkinchi xijolatingizni aytaymi? Adangizning birodarlari sal shaldir-shuldirroq ekan. «Tabibning jahli chiqadi», deb o‘yladingizmi? Be, biz bundan battarlariga ham duch kelamiz. Lekin ochiq chehramizni o‘zgartirmaymiz. Bemorning huzurida peshonamizni tirishtirsak yarashmaydi. Siz bunaqa narsalardan emas, adolatsiz bir ish qilishdan xijolat bo‘ling. Birovning ko‘nglini nojoiz og‘ritib qo‘yishdan uyaling. Faqat aqlli odamgina o‘zining noma’qul ishidan uyalishi mumkin. Ahmoq odamda uyat bo‘lmaydi. Balki uyati |
