Microsoft Word shaytanat4 ziyouz com doc
Download 5.08 Kb. Pdf ko'rish
|
Shaytanat 4- kitob (2)
|
www.ziyouz.com kutubxonasi
35 tegib qo‘ydi. Xudo urganni, banda ham turtib o‘tadi, deyishlari rost ekan. Nazrandagi Ingush ovuldan alam bilan qayt-gan Aftondilning g‘am daryosi ikki kundan so‘ng toshgandan toshib ketdi: otasi pulni o‘g‘irlab olib, sheriklari bilan bo‘kib ichibdi. Aftondil har qancha alamda bo‘lsa-da, otasiga qarshi gapirmadi — haddida turdi, mag‘rur tog‘liklar urfini buzmadi. Aytilishi lozim bo‘lgan gaplarni onasi aytdi: «Bu kuningizdan o‘lganingiz ming marta yaxshi. O‘g‘lingiz ot olmoqchi edi bu pulga, sizda insof degan narsa bormi?! Kecha Naz- ranga borganida puli yetmagan ekan, tamom quritdingiz-ku endi!» dedi. Kayfi hali tarqamagan otasi esa qo‘l siltab «Erkak odam pulim yetmadi, deb o‘tiraveradimi, yoqqan bo‘lsa minib kelavermaydimi? Bitta ingushning toyini tortib ololmagan chechen — chechenmi», deb ming‘irladi. Shunchaki aytilgan gap Aftondilning qulog‘iga o‘rnashib qoldi. Ertasiga esa otasining kayf aralash aytganlari haq gapga aylandi. Eshak sotib olib minishni maslahat berib haqoratlagan odamni jazolashi kerak edi. Otasining aytganini amalga oshirishni paysalga solmadi. Nazranga toy minib kelish qasdida jo‘nadi-yu... uyiga bir yarim yilda qaytdi. Toy minib emas, «ot o‘g‘risi» degan la’nat tamg‘asi bilan qaytdi. Endi uning kurash maydoni ham, poyga maydoni ham o‘zgardi. Ozodlikdagi kunlari bir yilga bormadi. Bir do‘konni bosaman, deganda sakkiz yilga ketvordi. Yoshi o‘n sakkizga yetguniga qadar o‘smirlar axloq tuzatish lagerida bo‘lib, so‘ng Pskovdagi kattalar qamoqxonasiga ko‘chirildi. Axloq tuzatishi lozim bo‘lgan yerda o‘g‘irlik bobidagi chala ilmini ancha to‘ldirgan edi. Pskovga kelib esa, «oliy ma’lumot» ola boshladi. Bu «oliy ma’lumot»ni «akademik» laqabi bilan mashhur Zelixon berdi. Keyinchalik «qonundagi o‘g‘ri» tojini kiyishi ham aynan shu ustozining tavsiyasi bilan amalga oshdi. « Aftondil» ismining «Xongirey»ga aylanishi ham uning istagi bilan bo‘ldi. Birinchi marta o‘tirganida unga «Zuluk» deb laqab berishgan edi. Bu nom Zelixonga yoqmadi. Yigitni sinab, hunarini o‘rgatgach, bir kuni: — Sen balchiqda tug‘ilganmisan? — deb so‘radi. — Men tog‘liman! — dedi Aftondil g‘urur bilan. — Tog‘da qo‘ng‘iz ham tug‘iladi, burgut ham, — dedi Zelixon. — Sen burgut bo‘la olarmikansan? — Men burgutman! — dedi u ishonch bilan. — Unda nima uchun shuncha yildan beri «zuluk» degan past nomni ortmoqlab yuribsan. Burgut bo‘la olsang, nimaga chang solishni bilib ol: quzg‘unga o‘xshab o‘laksa ovlama. Zulukning vazifasi nima, bilasanmi? Bilmasang bilib ol: u harom qonni so‘radi. Harom qon so‘ruvchi zuluk bilan o‘laksa yeyuvchi quzg‘unning nima farqi bor? Sen laqabingni o‘zgartir. Zuluk degan nomdan or qilmaganingga hayronman. Chindan ham or qilmagan edi. Bu dashnomdan so‘ng izza chekdi. — Men senga Xongirey deb nom beraman. Men Xongireevlar nasabidanman. Sen ham Girey xonlar singari bu olamning zo‘ri bo‘l, xoni bo‘l! Aftondil — Xongirey Oltin o‘rdaga bo‘yunsinmay, Qrim xonligiga asos solgan Girey xonlari sulolasini, ularning yevropaga dahshat solganlarini, Davlat Gireyning esa Moskvaning dodini berganini bilmas edi. Buni Zelixon ham yaxshi bilmas edi. Shubhasizki, shogirdining Davlat Girey izidan borib, Moskvaga in qo‘yishini, Moskvaning zo‘rlaridan biriga aylanishini o‘ylab ham ko‘rmagan edi. Aftondilga ustozining bittagina gapi kifoya qil-di — o‘shandan beri u Xongirey. Ammo nomi o‘zgargani bilan fe’li aslicha qolaverdi. Harom-xarishning, o‘laksaning farqiga bormay yashayverdi. Zelixon vaqti-vaqti bilan unga dashnom berib turardi. Xongirey ustozining dashnomlarini indamaygina eshitardi, boshini egardi, keyin esa yana o‘z yo‘lida davom etaverardi. U garchi «Tog‘likman!» deb g‘ururlansa ham, burgutman, deb kerilsa ham, ustoziga xiyonat qilishga majbur bo‘ldi: Zelixonni oxirigacha himoya qila |
