Microsoft Word usmon mushafi ziyouz com doc

PAYG’AMBAR (S.A.V.)NING DAVRLARIDA YODLAB OLISH VA YOZISH YO’LI 

BILAN QUR’ONNI JAM’ QILINISHI 

 

Yuqorida aytilganidek, sahobalardan Qur’onni to‘la holda yozib va yodlab olganlar 

bor edi. 

Al-Buxoriy Anas raziyallohu anhu(r.a.)dan rivoyat qiladilar: «Rasululloh davrlarida 

to‘rt kishi Qur’onni jam’ qilgan edi. Hammalari ansorlardan edilar. Bular: Ubay bin Ka’b, 

Muoz bin Jabal, Zayd bin Sobit va Abu Zayd». 

Bu haqda Imom Muslim ham Hamomdan rivoyat qilganlar. Imom Buxoriyning 

hazrati Anasdan keltirgan boshqa bir rivoyatlarida bunday deyiladi: «Payg‘ambar vafot 

etgan paytlarida to‘rt kishidan boshqa hech kim Qur’onni jam’ qilmagan edi: Abud 

Dardo, Muoz bin Jabal, Zayd bin Sobit Abu Zayd». 

Ibn Kasir aytadilar: «Bu yerda hazrat Anas to‘rt kishidan boshqa deganlarida faqat 

ansorlarni ko‘zda tutayaptilar, chunki

:

 muhojirlardan ham jam’ qilganlar borlig‘ig‘a 

shubha yo‘q». 

Imomi Nasoiy sahih isnod bilan Abdulloh bin Umardan rivoyat qiladilar: «Qur’onni 

jam’ qildim va uni har bir kecha to‘la o‘qir edim. Buni eshitib Payg‘ambar alayhissalom: 

«Uni (Qur’onni) har oyda (to‘la) o‘qi(b chiq),» dedilar. (Hadisning asli «Sahih»da). 

Sha’biy aytadilar: «Payg‘ambar zamonlarida Qur’onni, olti kishi jam’ qilgan edi: 

Ubay, Zayd, Muoz, Sa’d bin Ubayd, Abu Zayd va Mujammi’ bin Joriya». 

Muhojirlardan Usmon, Ali, ibn Mas’ud, Solim Mavlo Huzayfa, Abdudloh bin Umar va 

ibni Oslar ham Qur’onni jam’ qilganlikdari haqida rivoyat bor. 

Ibni Sirindan rivoyat qilinishicha, hazrati Ali raziyallohu anhu aytdilar: «Rasululloh 

vafot qilganlarida, to Qur’onni jam’ qilmagunimcha jum’a namozidan boshqa namozlarda 

rido(ustki kiyim)imni kiymayman, deb qasam ichdim. Shunday qilib uni jam’ qildim ( yod 

oldim)». 

Xuddi shunday hadis Ikrimadan ham rivoyat qilingan. Unda aytilishicha hazrati Abu 

Bakr Siddiq Ikrimaga: «Ha, (Ali ridosini kiyganini) ko‘rmadim», deganlar. 

---

Toshkentdagi Usmon Mushafining tarixi. Shayx Ismoil Maxdum