Mikrobiologiya qismidan r e f e r a t

Baktariyalar 

turini 

aniqlash 

(identifikasiya) 

uchun 

ularning 

biokimyoviy (farmentativ) faoliyatini o’rganish  muhim ahamiyatga egadir. 

Bakteriyalarning 

quyidagi 

farmentativ 

xususiyatlari 

ko’proq 

o’rganiladi: 

 1) uglevodlarni  bijg’itib kislota yoki kislota bilan gaz hosil qila olishi;  

2) oqsillarni va ularning parchalanish mahsulotlarini parchalay olishi;  

3)  katalaza  fermentini  hosil  qila  olishi  va  bo’yoqlarni  qaytara  olishi 

(reduksiya xossasi). 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

---

Bu  xossalarni  aniqlamoq  uchun  mikroblarni  zich  (qattiq)  yoki  suyuq  oziqli 

muhitlarga  ekiladi,  mikroblar  shu  muhitlardagi  tegishli  moddalarga  nisbatan 

muayyan xususiyatlarini namoyon qilishi mumkin. 

Uglevodlarni  bijg’itish  xususiyatini  aniklash  uchun  1%  uglevod  (glyukoza, 

laktoza,  mannit,  malьtoza,  saxaroza)  eritmalari  va  indikator  (bromtimolblau, 

lakmus  nastoykasi,  Andrede  indikatori  va  hokazo)  qo’shib  tayyorlangan  suyuq 

yoki  yarim  suyuq  (0,5  agarli)  muhitlar  qo’llaniladi.  Suyuq  uglevodli  muhitlar 

quyilgan  probirkalarni  sterillashdan  oldin  ularning  ichiga  kichkina  qalqovuch-

probirkachalar  to’ntarib  tushiriladi.  Bu  muhitlarni    Gis  muhitlari  yoki  «ola-bula 

qator» deb ataladi. 

Indikatorlar  rangining  o’zgarishi  kislotali  yoki  ishqoriy  mahsulotlar  hosil 

bo’lganini  ko’rsatadi,  yarim  suyuq  agarning  yorilishi  yoki  gaz  pufakchalarining 

hosil bo’lishi yoxud qalqovuchning qalqib chiqishi esa gaz borligining belgisidir. 

Ivigan  zardob  yoki  jelatinaning  suyulishi  (va  shundan  keyin  qotmasligi), 

shuningdek  vodorod  sulьfid,  indol,  ammiak  hosil  bo’lishi  oqsillarni  va  ularning 

parchalanish mahsulotlarini  mikroblar parchalaganligining natijasidir. 

Vodorod  sulьfid  hosil  bo’lganini  aniqlamaq  uchun  go’sht-pepton  bulьoni 

quyilgan  probirkaga  paxta  tiqin  bilai  probirka  devori  orasidan  filьtr  qog’ozi 

tushiriladi,  probirkada  vodorod  sulьfid  bo’lsa,  qo’rg’oshin  asetat  eritmasi 

shimdirilgan filьtr qog’ozi qorayadi. 

Indol  borligi  ham  shu  usulda  aniqlanadi,  ammo  filьtr  kog’oziga  oksalat 

kislotaning  suvdagi  to’yingan  ermasi  shimdiriladi,  filьtr  qog’ozining  pushti  tusga 

kirishi indol borligini ko’rsatadi. Mikroblarning mochevinani parchalay olishi 1 % 

mochevina  va  indikator  qo’shilgan  go’sht-pepton  bulьoni  yoki  go’sht-pepton 

agarida  aniqlanadi.  Bu  muhitlarda  mikrob  3-4  sutka  undiriladi.  Mikroblarda 

mochevinani  parchalab  ammiak  hosil  qiladigan  ureaza    fermenti    borligi  ishqoriy 

reaksiya ro’y bergani sababli muhit rangining o’zgarishidan bilinadi. 

Qizil lakmus qog’ozining ko’karishi ammiak borligini ko’rsatadi. 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

---

Patogen  mikrob  toza  kulьturasining  turini  uzil-kesil  aniqlash  uchun 

ko’pincha mikrob immun zardob bilan tekshirib ko’riladi.  

Bu  hossalarning  yig’indisiga  qarab  mikroblarning  qaysi  turga  mansub 

ekanligi aniqlanadi.