Mikrobiologiya qismidan r e f e r a t

 Go’sht-pepton  bulьonini  tayyorlash.  Go’sht  (mol  go’shti  va  hokazo) 

yog’,  suyak,  paydan  tozalanib,  mayda  qilib  to’g’raladi  yoki  go’sht  maydalagich 

(myasorubka)  dan  o’tkaziladi,  so’ngra  tortiladi.  Qiymaga  ikki  hissa  ortiq 

vodoprovod  suvi  yoki  distillangan  suv  quyiladi  (masalan,  500  g  go’shtga  1  l  suv 

olinadi)  va  salqin  joyda  12-24  soat  saqlanadi.  So’ngra  aralashma  qaynab 

chiqquncha  avaylab  isitiladi,  go’sht  surp  latta  yoki  dokaga  o’rab  siqiladi,  suyuq 

qismini  esa  paxtadan  o’tkazib  filьtrlanadi  va  dastlabki  hajmiga  qadar  suv 

qo’shiladi.  Natijada  go’sht  suvi  hosil  bo’ladi,  unda  go’shtdan  chiqqan  eritma 

(ekstraktiv)  moddalar,  eriydigan  oqsil  moddalar  va  tuzlar  bo’ladi.  Go’sht  suviga 

1%  pepton  va  0,5%  osh  tuzi  qo’shiladi  (pepton  oqsilning  parchalanishidan  hosil 

bo’ladi,  uni  aksari  mikroblar  yaxshi  o’zlashtiradi).  Go’sht  suvi  odatda  kislotali 

reaksiyada  bo’lganidan,  lakmus  bilan  tekshirishda  kuchsiz  ishqoriy  reaksiya 

vujudga  kelguncha  natriy  karbonatning  to’yingan  eritmasi  yoki  natriy  gidroksid  

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

---

(NaON)  ning  normal  eritmasi  qo’shiladi.  Bu  moddalarning  hammasi  eriguncha 

isitiladi va shisha tayoqcha bilan muttasil aralashtirib turiladi. So’ng go’sht suvi 30 

minut  qaynatib  sovitiladi,  nam  qog’oz  filьtrda  suziladi  (filьtrlanadi),  dastlabki 

hajmiga qadar suv qo’shiladi, shundan so’ng muhit reaksiyasi yana tekshiriladi (rN 

aniqlanadi). 

Oziqli  muhitlarning  vodorod  ionlari  konsentrasiyasi  (rN)  turli  usullar  bilan 

aniqlanadi.  Bakteriologik  laboratoriyalarda  kolorimetrik  usul  ko’proq  qo’llaniladi, 

u indikatorlar deb ataladigan ba’zi moddalarning eritmadagi rN o’zgarishi bilan o’z 

rangini  o’zgartish  xossasiga  asoslangan.  Buning  uchun  vodorod  ionlari 

konsentrasiyasi  (rN)  elektrometrik usulda aniqlab qo’yilgan  (rN=5,4 dan rN=8,4 

gacha)  muayyan  indikatorli  ishqor  va  kislota  eritmalari  (standart  eritmalar) 

to’plami,  shuningdek  Uolьpol-Mixaelis  komparatori  (5-rasm)  bo’lishi  kerak. 

Muhitdagi  rN=6,8  dan  8,4  gacha  bo’lganda  metanitrofenol  indikatori,  rN=5,4  dan 

7,0  gacha  bo’lganda  esa  paranitrofenol  ishlatiladi.  Probirkaga  tekshirilayotgan 

muhitdan  2  ml,  distillangan  suvdan  4  ml  va  indikatordan  1  ml  quyib, 

komparatorning  2-uyasiga  qo’yiladi,  yonidagi  1  va  3-uyalarga  joylanuvchi 

probirkalarga  esa  tekshiriladigan  muhitdan  2  ml  va  distillangan  suvdan  5  ml  

quyiladi,  orqa  tomondagi  4  va  6-uyalarga  yaqin  rN  li  standartlar,  5-uyaga 

distillangan suvli probirka qo’yiladi. 

SHu  tariqa,  yorug’lik  o’tib  turishi  uchun  birday  sharoit  vujudga  keltiriladi. 

So’ngra  2-probirka  rangi  rN  aniqlangan  standart  rangga  mos  kelguncha  unga  (2-

probirkaga)  ishqor  yoki  kislota  tomchilab  qo’shiladi.  2  ml  muhitni  titrlashga 

ketgan  ishqor  yoki  kislota  miqdorini  nazarda  tutib,  vodorod  ionlari 

konsentrasiyasini  aniqlamoq  uchun  muhitning  hammasiga  qancha  ishqor  yoki 

kislota qo’shish kerakligini hisoblab topiladi. 

Tayyorlangan  go’sht-pepton  bulьoni  somon  rang-sariq  va  tiniq  bo’lishi 

kerak.  Bulьon  probirkalarga  yoki  kolbalarga  quyilib,  paxta  tiqinlar  bilan  yopiladi 

va avtoklavda 120° haroratda 15-20 minut sterillanadi.  

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

---