Milliy arxeologiya markazi raxmon ibragimov arxeologiya

Andronovo madaniyati. Andronovo madaniyati Oltoyda (mil 
avv. II ming yillikning o‘rtalari – I ming yillikning boshlari) tarqalgan 
madaniyat. Minisuy o‘lkasida joylashgan Andronovo qishlog‘i nomi 
bilan fanga kirgan. Bu madaniyat Ural tog‘idan Yenesey daryosi 
bo‘yigacha, taygadan Tangri tog‘ hududigacha yerlarga tarqalgan. 
Tadqiqotchilar Andronovo madaniyatining uchta, ayrimlari esa 
to‘rta Petrov, Olako‘l, Fedorov yoki ular oralig‘ida Sargari-Alekseyev 
kabi bosqichlarini ajratib ko‘rsatadi. 

---

128 
Andronovo madaniyatiga oid yodgorliklar manzilgoh va 
qabrlardan iborat. Qabrlarning ayrimining atrofiga aylantirib tosh 
terib chiqilgan. Marhumlar tuproq qo‘rg‘on tagidagi mayitxonada dafn 
qilingan. Andronovo madaniyatining shimoliy hududidagi qabrlarda 
mayitxonasining atrofi aylanasiga yog‘och terilib, tepasi yog‘och bilan 
yopilgan turi ham uchraydi. Marhumlar ko‘milgan yoki kuydirilib kuli 
ko‘milgan. Marhumlar bilan birgalikda ma’lum kuzatuv buyumlari 
qo‘shib ko‘milgan. Erkaklar qabridan metaldan yasalgan qurollar, ish 
anjomlari, ayollar qabridan zeb-ziynat buyumlari topilgan. Qabrlardan 
birida marhum bilan birga arava qo‘shib ko‘milgan. 
Andronovo madaniyatiga oid manzilgohlar daryolarning bo‘yida 
joylashgan. Ayrim manzilgohlarning atrofi zichlangan tuproq 
devor bilan o‘rab olingan. Uy-joy imoratlari yerto‘la va yer usti 
qurilishlardan iborat. 
Xo‘jaligining asosini chorvachilik tashkil etgan. Qo‘y, qora mol 
va yilqi boqilgan. Metalga ishlov berish yaxshi rivojlangan. Mis va 
bronzadan qurol yarog‘lar, mehnat qurollari, uy-ro‘zg‘or anjomlari 
va zeb-ziynat buyumlari yasalgan. Sopol buyumlari qo‘lda, tagi tekis 
qilib yasalgan. Ular bankasimon yoki gorshoksimon shaklga ega. 
Sopollarning sirti geometrik va o‘yib chizilgan archa bargi shaklli 
naqshlar bilan bezatilgan. 
Bronza davrida insoniyat tomonidan qo‘lga kiritilgan ulkan 
texnologik yutuqlar jamiyat ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy 
taraqqiyotining jadallashib ketishiga olib keladi. Yevrosiyoning ilk 
shahar markazlari erta qaror topgan janubiy qismidagi podsholiklar 
o‘rtasida hududiy hukmronlik uchun harbiy qarama-qarshilik kuchay- 
gan davrda rivojlanish sekin borayotgan shimoliy xalqlar hayotida 
ishlab chiqaruvchi xo‘jalik shakliga o‘tish jarayoni kechayotgan edi.