Milliy hisoblar tizimida iqtisodiy operatsiyalarni guruhlash mundarija I. Kirish 3 II. Asosiy qism

II.3 . MHT da iqtisodiy operatsiyalar , oqimlar turlari va ushbu ko'rsatkichlarning asosiy hisoblamalari
II.1 qismda aytganimizdek Milliy Hisoblar tizimi asosan iqtisodiy operatsiyalarni qayd etib boradi. Iqtisodiy operatsiyalarning nima ekanligiga va qanday hisoblanishini to’liq tushunishimiz uchun iqtisodiy operatsiyalarning turlarini bilishimiz shart. Milliy Hisoblar Tizimida iqtisodiy operatsiyalar quyidagi turlarga bo’linadi: ( II.3.1- rasm).

Iqtisodiy operatsiyalar turlari

Tovar va xizmatlar bilan operatsiyalar

Daromadlar bilan operatsiyalar

Moliyaviy instumentlar bilan operatsiyalar

II.3.1- rasm

Yuqorida keltirilgan ( II.3.1 – rasm ) dan ko’rishimiz mumkunki iqtisodiy operatsiyalarning birinchi turi bu tovar va xizmatlar bilan bog’liq operatsiyalar.

Ishlab chiqarish jarayoni, tovar resurslari, xizmat ko‘rsatishda ishlab chiqarish va iste’mol o‘rtasidagi mutanosiblikni tavsiflash maqsadida Milliy Hisoblar Tizimida institutsion birliklar tarmoqlar bo‘yicha ham guruhlanadi.
Tarmoqlar bo‘yicha guruhlash tovar ishlab chiqarish, xizmat ko‘rsatish va ulardan foydalanish jarayonidagi oqimlarni tahlil qilishda qo‘l keladi.Bunda qanday iqtisodiy sektorlar borligini, ularning resurslari qayerdan kelib chiqishini va prinsipial faoliyati nimadan iborat ekanligini bilishimiz kerak.
Quyida Milliy hisoblar tizimining iqtisodiyot sektorlarida asosiy resurslarning kelib chiqishi va prinsipial faoliyatini ifodalovchi jadvalni ko’rishimiz mumkun: ( II.3.2- jadval )

N	Sektor-bo‘lim	Prinsipial faoliyat	Prinsipial resurslar
1	Nomoliyaviy korporatsiyalar	Prinsipial faoliyat	Sotishdan tushgan tushum
2	Moliyaviy korporatsiyalar	Mahsulot va nomoliyaviy bozorga oid xizmatlar yaratish	Moliya majburiyatlardan,passivlardan,foizlar va sug‘urta to‘lovlaridan kelgan daromad
3	Davlat korxonalari	Jamoa individual iste’moli uchun nobozor xizmatlar va milliy daromad hamda boyliklarni qayta taqsimlash	Bevosita va bilvosita olinadigan soliqlar
4	Uy xo‘jaligiga xizmat ko‘rsatuvchi notijorat tashkilotlari	Uy xo‘jaliklariga oid notijoratijtimoiy xizmatlar ko‘rsat	Xizmatdan foydalanuvchi uy xo‘jaliklarining hayr-ehson to‘lovlari, mulkdan olingan daromad.
5	Uy xo‘jaliklari	Iste’mol, mahsulot va nomoliyaviy, bozorga oid xizmatlarni yaratish	Ish haqi, mulk daromadi va boshqa sektorlardan olingan transfertlar, mahsulot sotishdan tushgan tushum
6	«Tashqi dunyo» norezident birliklari	Mamlakat rezidentlari bilan iqtisodiy operatsiyalarni amalga oshirish