Ministry of education and science of the republic of kazakhstan

Ключевые слова: математическая статистика, теория вероятности, 
статистически данные, случаи, цифровые технологии. 
 
In this article, mathematical statistics are considered as an integral part of digital 
technology. Today, much attention is paid to the section of mathematics - mathematical 
statistics. New topics on mathematical statistics have been introduced into the school 
curriculum. Also, the article discusses the types of digital technology, their features and place 
in education. Also, the article discusses the types of digital technology, their features and place 
in education. 
Key words: mathematical statistic, probability theory, statistically data, cases, digital 
technology. 
Қазақстан Республикасының білім беру реформаларының негізгі мақсаты – білім 
беру жүйесін жаңа экономикалық ортаға бейімдеу. Білім беру жүйесін жетілдіру осы 
мақсатқа қол жеткізуде маңызды рөл атқарады. Болашақта өркениетті, дамыған елдер 
қатарына ену үшін заман талабына сай білім қажет. Ал, дамудың негізі білім мен 
ғылымға келіп тіреледі.

---

194
Materials of the international scientific-practical conference 
«YOUTH – DRIVING FORCE OF EDUCATION, SCIENCE AND SOCIETY» 
October 25-26, 2019 
Жаңартылған білім беру бағдарламасының ең негізгі мақсаты – білім 
алушылардың оқу нәтижелерін жетілдіру болып табылады.
Қазіргі ұстаздар алдындағы міндет ғылым мен техниканың даму деңгейіне сәйкес 
оқушының білімі терең, іскер және ойлауға қабілетті, әлемдік стандарттар негізінде 
жұмыс жасай алатын құзырлы тұлғаны қалыптастыру. Осыған орай, математика пәні 
бағдарламасында біраз өзгерістер енгізілуде.
Әсіресе, математикалық статистика бөліміне назар аударылып, жаңа тақырыптар 
енгізілуде. Математика пәні бойынша оқушылардың функционалды сауаттылығын 
қалыптастыруға бұл бөлім маңызды рөл атқарады.
Оқушылардың функционалдық сауаттылығына: 

Оқушылардың 
әртүрлі 
мән-мәтіндегі 
үдерістерді 
сипаттау 
үшін 
математикалық модельдерді құру біліктерін дамыту арқылы логикалық, абсрактылы, 
кеңістіктік, сыни тұрғыдан және шығармашылық ойлауын дамытуға, зерттеу 
дағдыларын дамытуға; 

Оқушылардың қолданбалы есептерді шығару арқылы математиканың 
практикалық маңыздылығының ұғынуына; 

Адамның жалпы мәдениетін қалыптастыруға бағытталған. 
Математикалық статистика - бақылау немесе өлшеу арқылы анықталып, сандар 
түрінде тізілген деректерді жүйеге келтіру, өңдеу және солар бойынша тиісті ғылыми 
және практикалық қорытындылар шығару жайындағы ғылым, математиканың бір 
саласы. 
Байқалған құбылыстар, өлшеу жұмыстары немесе арнайы жүргізілген 
тәжірибелердің нәтижелері ретінде табылған сандар жиындарының белгілі бір 
шарттарды қанағаттандыратын элементтерінің сандары статистикалық деректер деп 
аталады.[1, 5-7б] 
Математикалық статистика статистикалық деректер жиынындағы әрбір 
элементтің жеке қасиеттерін сипаттамайды, олар бір топқа жататын бірнеше элементті 
бірге қамтиды. Математикалық статистиканың тарихына көңіл аударатын болсақ, 
математикалық статистика ғылым ретінде атақты неміс математигі Карл Фридрих 
Гаусстың (1777-1855 жж.) еңбектерінен бастау алады, бұл еңбегі 1795 жылы
астрономиялық мәліметтерді (Кіші Церрер планетасының орбитасын есептеу 
мақсатында) өңдеуге қолданған ықтималдық теориялар негізінде жасалған ең аз 
квадраттар әдісі жайлы болды. Қазір оның есімімен кездейсоқ оқиғалар теориясының 
негізгі зерттеу объектісі болып табылатын Гаусс процестері аталған.
XIX ғасырдың аяғында және ХХ ғасырдың басында ағылшын зерттеушілері 
математикалық статистикаға үлкен үлес қосты, ең алдымен К.Пирсон (1857-1936 жж.)
және Р. А. Фишерді (1890-1962 жж.) айтуға болады. Атап айтқанда, Пирсон 
статистикалық гипотезаларды тестілеу үшін «хи-квадрат» критерийін жасады, ал Фишер 
дисперсияны талдауды, эксперименттік дизайн теориясын және параметрлерді 
бағалаудың максималды ықтималдығын жасады. 
ХХ ғасырдың 30 жылдарында поляк ғалымы, статистик, математик Ежи Нейман 
(1894-1977 жж.) және ағылшын ғалымы, математик, философ Карл Пирсон
статистикалық гипотезаларды тестілеудің жалпы теориясын жасады, ал кеңестік 
математиктер академик А.Н. Колмогоров (1903-1987 жж.) және АН СССР –дің 
корреспондент-мүшесі Н.В.Смирнов (1900-1966 жж.) параметрлік емес статистиканың 
негізін қалады. Ал 40 жылдары венгр статистик-математигі Абрахам Вальд (1902-1950 
жж.) дәлелді статистикалық талдау теориясын құрды [2]. 
Математикалық статистика ықтималдықтар теориясымен тығыз байланысты. Екі 
математикалық пән де жаппай кездейсоқ құбылыстарды зерттейді. Олардың арасындағы 
байланыстырушы байланыс ықтималдық теориясының шекті теоремалары. Бұл 
жағдайда ықтималдық теориясы нақты процестің қасиеттерін математикалық модельден 

---

195