Mirzo Ulug`bek nomidagi O`zbekiston Milliy Unversiteti Jizzax filiali Amaliy matematika fakulteti tabiiy va iqtisodiyot fanlar kafedrasi

Pul-kredit orqali tartibga solish. O‗zbekiston Respublikasi Markaziy banki pul-
kredit orqali respublika iqtisodiyotini muomaladagi pul massasining miqdori va 
strukturasini tartibga solib turuvchi idora hisoblanadi. 
O‗zbekiston Respublikasi Markaziy banki belgilangan tartibda tasdiqlanadigan 
Davlat pul-kredit siyosatining bosh yo‗nalishlari asosida pul massasi hajmi va strukturasini 
tartibga soladi. 
Muomaladagi pul massasini tartibga solish tijorat banklariga beriladigan kreditlarning 
miqdorini o‗zgartirish, qimmatli qog‗ozlarni va chet el valyutasini xarid qilish va sotish, 
O‗zbekiston Respublikasi Markaziy banklarida joylashtiriladigan tijorat banklarining 
majburiy rezervlari normasini hamda foiz stavkalarini o‗zgartirish yo‗llari orqali amalga 
oshiriladi. 
O‗zbekiston Respublikasining Markaziy banki tijorat banklari uchun oxirgi bo‗g‗in 
kreditor bo‗lib hisoblanadi. 
O‗zbekiston Respublikasi jamlama pul oboroti hajmlarini, pul va davlatning boshqa 
qimmatbaho qog‗ozlar emissiyasini mustaqil belgilaydi. 
Naqd pul muomalasi: 
1. O‗zbekiston Respublikasi Markaziy banki hududlarda naqd pullarning zaxirasini 
shakllantirish hamda muomalaga chiqarilmagan naqd pullarni saqlash maqsadida 
O‗zbekiston Respublikasi Markaziy bankining Qoraqalpog‗iston Respublikasi, viloyatlar va 
Toshkent shahar bo‗yicha Bosh boshqarmalarida (bundan buyon matnda Bosh 
boshqarmalar deb yuritiladi) zaxira jamg‗armalarini tashkil etadi. 
2. Tijorat banklari va ularning filiallari (bundan buyon matnda banklar deb yuritiladi) 
mijozlarning naqd pullarga bo‗lgan talabini o‗z vaqtida qondirish uchun majburiy tartibda 
aylanma kassalarini, shuningdek naqd pullar zaxirasini tashkil etadilar. 

---

3. Ushbu Yo‗riqnomada quyidagi asosiy tushunchalardan foydalaniladi: 
naqd pullar — O‗zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan muomalaga 
kiritilgan banknotlar va tangalar;