Млари ушбу мавзуни куриб чиккач, Cиз куйидагиларни билишиз лозим


Download 0.7 Mb.
bet34/44
Sana25.04.2023
Hajmi0.7 Mb.
#1398127
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   44
Bog'liq
Fin.acc.book.uz.2 (2)

Белгиланган улуш усули
Фараз киламиз Тохир ва Зухра утган йили 140 000 сум микдорида фойда олдилар.Шартнома шартларига кура фойданинг 60 % Тохирга ва 40 % Зухрага тегишли.Бу холда бухгалтерия ёзуви куйидагича булади:
Таксимланмаган фойда 140 000
Тохир капитали ( 140 000 х 60 % ) 84 000
Зухра капитали ( 140000 х 40 % ) 56 000
Агар хамкорлар ишлаб топилган капитални узлаштириб олишни хохласалар куйидагича ёзув расмийлаштирилиши лозим.
Тохирга тегишли капитал 84 000
Зухрага тегишли капитал 56 000
Пул маблаглари 140 000

Хиссадорлик жамиятлари (корпорациялар) да капитал хисоби


Корпорациялар узининг акцияларини уз капиталини купайтириш учун сотадилар.Корпорация-бу уз эгаларининг хукуклари,имтиёзлари ва мажбуриятларидан фарк килувчи хукук, имтиёз ва мажбуриятларга эга булган конуний мустакил хукукий шахсдир.Устав капитали-одатда чикарилган акцияларнинг номинал ёки эьлон килинган кийматига тенг булган ва куйилган капитал сифатида акс эттирилиши лозим булган минимал микдордир.Акция – бу эгалик хукукини тасдиклайдиган кимматбахо когоздир. Номинал киймат – акционерлик капитал счётларида акс этилиши керак булган ва устав капиталини аниклаш учун ишлатиладиган, кимматбахо когозларида курсатилган битта акциянинг номинал киймати.Сотиб олувчига акциялар урнига акционер сотиб олган акцияларнинг сонини курсатадиган сертификат берилиши мумкин. Куп корпорациялар кимматбахо когозларининг икки турини чикарадилар: оддий акциялар ва имтиёзли акциялар.
Оддий акциялар компаниянинг колдик капиталини акс эттиради. Яъни, бошка кредиторлар ва имтиёзли акционерларнинг талаблари оддий акциялар эгалариникидан юкори туришини билдиради. Оддий акциялар – бу, одатдагидай, овозга эга булган акцияларнинг якка туридир. Яъни, оддий акциялар эгаларининг директорлар кенгаши аъзоларини сайлашга хукуки бор. Оддий акциялар эгалари директорлар кенгаши билан эълон килинган дивидендларни даврий олишга хукуки бор.Имтиёзли акциялар оддий акциялар олдида бир ёки купрок позициялар буйича имтиёзларига эга. Масалан, имтиёзли акциялар эгалари дивидендларни оддий акциялар эгаларидан олдин олишлари мумкин, одатда белгиланган ставка буйича. Имтиёзли акцияларга дивидендлар нормаси фоизлар каби эълон килиниши мумкин. Масалан, 100 сум номинал кийматли 6 фоизлик имтиёзли акциялар – бунда имтиёзли акциялар буйича 6 сум хажмида туланадиган йиллик дивидендлар (6 % 100 сумдан). Имтиёзли акциялар эгалари корпорациянинг тугатилганида унинг активларига имтиёзли хукукга эгадирлар.
Туланадиган имтиёзли акциялар – уз ихтиёри билан компания тарафидан карзи туланиши мумкин булган имтиёзли акциялар.
Конверсияланувчи (алмаштириладиган) имтиёзли акциялар – бу, акционер хохиши билан оддий акцияларга алмаштирилиши мумкин булган имтиёзли акциялар.
Кумулятив акциялар – вакт утиши билан туланмаган дивидендлар тупланиб бориладиган, ва улар оддий акциялар эгаларига эхтимол туланиши мумкин булган давргача маълум бир йилда туланиши лозим булган имтиёзли акциялардир.
Дивидендлар–акционерлар орасида, одатда, пул маблаглари куринишда, корпорация активларининг таксимланиши
Муддати утган дивидендлар – утган йиллардан колган, кумулятив имтиёзли акциялар буйича тупланган туланмаган дивидендлар.
Сотиб олинган хусусий акциялар - бу, эркин бозорда сотиб олинган корпорациянинг акциялари. Уз сотиб олинган акциялар бухгалтерия балансида капиталнинг контр счёти сифатида акс этиладилар.
Корпорация баланс хисоботидаги «хусусий капитал» булимига таъсир этадиган хар хил операцияларни утказиши мумкин. Бу операциялар куйидагиларни уз ичига олади:

  • Кимматбахо когозлар чикариш

  • Дивидендларни эълон килиш ва тулаш

  • Сотиб олинган хусусий акцияларини сотиб олиш ва сотиш.

Download 0.7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   44




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling